บุษบาลุยไฟ ตอนที่ 44 : คืนร้อน

บุษบาลุยไฟ โดย ปราณประมูล เรื่องราวของ ลำจวน หญิงสาวผู้ต่อสู้กับค่านิยมทางสังคมในยุค ร.3 เธอลุกขึ้นทำสิ่งที่คนในห่วงเวลานั้นไม่ทำกัน หนทางจึงไม่ได้ราบรื่น หากเต็มไปด้วยอุปสรรคและถ้าไม่ใช่เพราะแรงรักแรงใจที่หนุ่มจีนคนนั้น คงยากที่บุษบาดอกนี้จะไปสู่จุดหมาย ‘บุษบาลุยไฟ’ นวนิยายเรื่องเยี่ยมที่อ่านเอานำมาให้อ่านออนไลน์

ในแสงโคมที่แขวนตามกิ่งไม้ และแสงไต้ที่ปักรายตามทางเท้าหว่างสุมทุมสว่างไสวเรืองรอง

เสียงวงลำวงแคน ประกอบด้วยแคน พิณ โปงลาง และโทน ดังคึกคักครึกครื้นล่วงหน้ามาชวนให้หัวใจเต้นแรง

ท่านอาลักษณ์ภู่ พัดและตาบ เดินนำลำจวนในคราบหนุ่มเฉกที่แต่งตัวมิดชิด มีผ้าขาวม้าคลุมหัว  ก้มงุดๆ มีนายหมายเดินข้อกางเป็นองครักษ์ตามหลัง

ลำจวนพยายามควบคุมอารมณ์คึกคะนองลิงโลด ที่มีความระแวงระวังหวั่นใจซุกซ่อนซุ่มอยู่ข้างหลัง ทำให้ตื่นเต้นเหมือนตัวจะระเบิด

“ ครูแคนจากสำนักทูลกระหม่อมฟ้าน้อยมาเองเลย เช่นนี้สนุกแน่ ออเฉก ”

ท่านภู่หันมาตบหลังตบไหล่ลำจวนอย่างกันเอง

ทำให้หญิงสาวขยับห่างออกไปเล็กน้อย

“ คุณพุ่มกำชับมา ว่าเจ้าเป็นโรคตื่นคน เกรงกลัวที่จะเป็นที่สังเกตสังกา สน-อกสนใจของใครต่อใคร ไม่ต้องกลัว..ข้าจะช่วยให้เจ้าหายจากอาการนี้เอง เกิดเป็นชาย จักคอยหลบหลังเพื่อนฝูงอยู่ร่ำไปหาได้ไม่ ไม่ว่ายากดีมีจน ชาติบุรุษต้องมีสง่า ไหล่ตั้ง หลังตรง มองคนที่ดวงตา อย่าเป็นพวกเอาแต่หลบหน้าใครๆเหมือนผีปอบ ไม่เอาๆ

ว่าแล้ว ท่านก็จับผ้าขาวม้าที่คลุมหัวเจ้าหนุ่มน้อยหลานชายคุณพุ่ม จะดึงออก

ทว่าลำจวนคว้าไว้แน่น

“ กระผมเป็นคนกระหม่อมบาง ต้องน้ำค้างมากๆ จักป่วยไข้ไปได้ขอรับ ”

ผู้อาวุโสส่ายหน้า ระอาใจ

“ ยิ่งคลุมผ้านี้แหล ผู้คนยิ่งจับตามอง  ..จะกลัวไปไยกับสายตาคน..เจ้านั้นมีสติปัญญาสว่างไสว สมควรจะนำออกมาอวดให้ทั่ว มีดีอะไร ก็ควรอวดดี อย่าซุกไว้ ”

หญิงสาวในคราบชาย ไม่เคยผ่อนปรนในนิสัยต่อปากต่อคำเอาชนะ

“ แต่ท่านครูเอง..ได้เคยกล่าวไว้ตรงกันข้ามนะขอรับ ”

“ ข้ากล่าวอันใดไว้รือ? ”

“ อันความคิดวิทยาเหมือนอาวุธ    ประเสริฐสุดซ่อนใส่เสียในฝัก

สงวนคมสมนึกใครฮึกฮัก           จึงค่อยชักเชือดฟันให้บรรลัย ”

ท่านภู่อึ้ง หันไปสบตาพัด แล้วก็หัวเราะ

บุตรชายคนโตของท่านอาลักษณ์ย่อมจำกลอนนี้ได้ ด้วยท่านบิดาได้แต่งไว้ตั้งแต่พัดยังไม่เป็นหนุ่ม และตาบยังเล็ก สมัยท่านบวชพระในครั้งกระโน้นและจำต้องกราบบังคมทูลลาจากเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี พระราชธิดาแผ่นดินต้น ที่ต่อมาเป็นพระชายาในแผ่นดินกลาง ที่ทรงพระกรุณาให้ภิกษุภู่ถวายการสอนหนังสือพระราชโอรสน้อยสองพระองค์และเป็นองค์อุปัฏฐาก จึงแต่งเพลงยาวถวายโอวาทถวายนี้ขึ้น

“ เจ้าเฉก..เจ้าเฉก..เจ้านี่มัน..”

ท่านภู่ส่ายหน้า ทั้งคุณอาพุ่มคนงามงอนและเจ้าเฉกหลานชายนี้ ช่างร้ายกาจไม่ต่างกันเลย

“ กระนี้เอง..จึงเป็นทรัพย์ล้ำค่าของรักของหวงของคุณพุ่ม ถึงกับต้องให้บ่าวชายมาตามอารักขา..ไม่ให้คลาดสายตา..ข้ายอมแล้ว ”

ท่านพยักเพยิดให้นายหมาย บ่าวที่ตามคุมติดหลังลำจวนไม่ลดละ

เหนือเรือนยอดหมู่ไม้ เห็นพระจันทร์แรม ครึ่งดวง

เมื่อโผล่พ้นแนวสวนไปเห็นผู้คนในลานหน้าเรือนนั้น เจ้าเฉกถึงกับชะงัก ถอยกรูด

ที่กลางผืนดินทุบปรับเรียบ มีวงแคนครบเครื่องกำลังบรรเลง หมอลำ นางฟ้อน กำลังแสดงอย่างสนุกสนาน

หน้าเจ้าเฉกซีดเผือด

“ เจ้าผู้บุปผาสร้อย สุคนธาเหย  กลิ่นเก้าแม่น้ำ สิบแม่น้ำ หอมกุ้มฮอดพี่ซาย พี่จั่งบู๋ดงดั้น ประสงค์ดันมาใส่ ใจประสงค์อยากฮู้ นางน้องอยู่จั่งใด๋ ”

 ภาพเหตุการณ์ครั้งครูหมอลำ ว่าคำผญาต่อลูกสาวแม่จำปาขายผ้า และเจ้าลำจวนผู้ไม่ยอมลงให้ผู้ใด ก็ว่าสักรวาตอบ ที่ศาลาริมน้ำ ณ พระราชเดิม เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา หญิงสาวยังจำได้ดี

“สักรวา..สุคนธาบุหงาร่ำ   เก้าแม่น้ำสิบแม่น้ำยังได้กลิ่น   อันเสียงลือเล่าไปพี่ได้ยิน  ยังไม่สิ้นเพียงครึ่งถึงเรื่องจริง ”

เวลานี้ ครูหมอลำท่านนั้น รวมทั้งวงแอ่วลาวเป่าแคน และนางฟ้อนแทบทั้งคณะ กำลังแสดงอยู่หน้าเรือนของสหายท่านอาลักษณ์

ลำจวนแทบสิ้นสติ ถอยกรูด รวบผ้าที่คลุมศรีษะให้บังในหน้าตนจนมิด

เท่านั้นไม่พอ ที่ใต้แสงตะเกียงและโคมที่แขวนรายที่หน้าเฉลียง เห็นท่านคงแป๊ะนั่งเด่น  ครูพุดคอยปรนนิบัติ รอบๆ ปูเสื่อสาด เหล่าคณะศิษย์ช่างเขียนของท่านและคนมากมาย กำลังตั้งวงข้าวสามสี่วง กินข้าวเย็น เปิบด้วยมือ

ท่านคงแป๊ะคือเจ้าของสถานที่แห่งนี้!  ไหนจะครูพุด!

ลำจวนแทบจะหันหลังกลับ วิ่งหนีไปเสียให้รู้แล้วรู้รอด

“ เป็นอะไร พ่อเฉก? ”

พัดจับแขนหญิงสาว ที่เขาคิดว่าเป็นชายหนุ่ม

ลำจวนเบี่ยงตัวหลบ ไม่ยอมให้บุตรท่านภู่สัมผัสโดนตัว

“ ข้า..ข้ากลัว ..ผู้คนมากมายนัก..นายหมาย..พวกเรากลับเถิด ”

“ ไฮ้..กระไรเป็นเช่นนี้ พ่อเฉก จักกลัวไปไย ผู้คนหาได้กระโดดเข้ากัดเจ้าไม่ ”

หนูตาบ คนวัยไล่เลี่ยกัน เห็นขันกับอาการตื่นคนของชายที่ตนนับเป็นสหาย

“ นั่นซี คุณเฉก..น่าสำราญบานใจออกขอรับ เหล้ายาปลาปิ้งก็ดูสมบูรณ์ ”

นายหมายองครักษ์ มองเห็นวงแคน วงเหล้า ตื่นตาตื่นใจ อยากสนุก กลายเป็นบ่าวทรยศนายไปเสียฉิบ

ด้านหนึ่ง ครูมีแขกกวักมือเรียกท่านภู่อยู่ไหวๆ  ครูมีท่านนั่งจิบชาต่างหาก ไม่ร่วมวงกินข้าวกินเหล้า เพราะท่านเป็นอิสลาม  ศิษย์คงแป๊ะ ยกขนมแห้งๆ พวกจันอับ กับน้ำชา มาวางให้ท่าน

ท่านอาลักษณ์เดินนำเข้าไป ทักทายคงแป๊ะผู้เป็นเจ้าบ้านก่อน  แล้วแยกไปหาครูมีแขก  พลางหันมามองพยักให้เหล่าบริวารตามมา

พัด ตาบ เจ้าเฉกที่มีผ้าคลุมหัว  กับนายหมาย ยังยื้อๆยุดๆกันไม่จบ

“ เอ๊า..พวกลูกๆหลานๆฉัน เห็นสาวๆชาวลาวงามๆเข้าหน่อย พากันเหนียมไปตามๆกัน พัด ตาบ..เฉก  เจ้าหมาย มาๆๆๆ ”

พัด ตาบ หมาย พากันลากลำจวนมาด้วย หญิงสาวขืนไม่ได้ อีกทั้งกลัวว่าจะยิ่งดึงดูดสายตา เลยเข้ายึดตาบ พัด เป็นเกราะกำบัง เดินก้มๆ รีบๆ วิ่งๆ ไปหาที่นั่งหลบอยู่ในเงามืด ด้านหลังท่านภู่

ครูหมอลำกำลังลำเกี้ยวคู่กลอนอย่างม่วนเพลิน มิได้หันมามองผู้คนเหล่านั้น

“ งามเอ้ยงามเจ้ายักคิ้ว งามนิ้วมืออ่อนฟ้อนฟ้า  งามสองตาน้องชะม้าย ชายหลงจ้องต้องตะลึง

งามแก้มคางนางหวานซึ้งผ่องพริ้ม    งามยามนางยิ้ม พิมพ์ใจอ้ายให้ฝันใฝ่ละเมอ“

 ครูมีแขก หันมาดูคณะของท่านอาลักษณ์สหายสนิท คนหนุ่มๆเหล่านั้นทุกคน ก็ก้มลงไหว้กันเป็นฝักถั่ว ลำจวนก้มงุด พยายามทำตัวให้เล็กน้อยที่สุด

ครูมีพยักหน้า รับไหว้ทุกคนยิ้มๆ

“ บ๊ะ เจ้าตาบ..เป็นหนุ่มแล้ว..ไม่เจอบัดเดี๋ยวเดียว ”

ตาบยิ้มแป้นแร้น หน้าเป็น

“ ท่านลุงมี..ไม่ประชันปี่กับแคนเขาดอกรือขอรับ? ”

“ บัดเดี๋ยวก่อนๆ ”

ครูมีแขกจิบชา ยิ้มใจดี

เมื่อคงแป๊ะ  ครูพุด  พัด ตาบ ลำจวน นายหมาย ก็พากันไหว้อีกคำรบ

คงแป๊ะมองสำรวจแต่ละคนละเอียดลออตามนิสัยช่างเขียน เมื่อเห็นเด็กหนุ่มตัวเล็ก ที่นั่งแอบอยู่ในเงา แถมมีผ้าบังหน้า ก็อดไม่ได้

“ เจ้าพัด เจ้าตาบ แล้วใครอีกล่ะนั้น? ”

“ เจ้าเฉก ..ลูกหลานเกลอเก่ากระผมเอง กับอ้ายหมาย เป็นบ่าวเจ้าเฉกขอรับ ”

ท่านภู่ไม่ขยายให้มากความ เกรงว่าเจ้าเด็กหนุ่มจะกลายเป็นจุดสนใจ แล้วมันจะยิ่งตื่นไปใหญ่

ครูพุดมอง เห็นผิดสังเกต จนต้องทักขึ้น

“ เจ้าตัวเล็กคลุมหัวคลุมหูราวกับโจรไพร ”

“ ข้าบอกแล้ว เจ้าเฉก ยิ่งปิดบัง คนยิ่งอยากเห็น ฮะๆๆ ”

อาลักษณ์ภู่หันมาซ้ำเติม

ลำจวนอึดอัดใจ มาถึงขั้นนี้แล้ว เสี่ยงเป็นเสี่ยงกัน หากใครจะจำได้ก็ให้มันรู้ไป ตัดสินใจ กัดฟัน เอาผ้าออกมา แล้วเอามาเคียนพุงแทน

คงแป๊ะไม่เคยใกล้ชิดสนิทสนมใดๆกับลำจวน ไม่อาจเชื่อมโยงอะไร เพียงบ่นหยอกๆ

“ อุบ๊ะ นึกว่าปิดหน้าเพราะขี้ริ้วหน้าข้าวตัง  ที่แท้มีรูปสุวรรณอยู่ชั้นใน ”

แต่ครูพัดจำได้ทันทีว่าเป็นเด็กหนุ่มที่ตนเคยเห็นที่ท่าช้างกับคุณพุ่ม แต่แล้วกลับเงียบ หยิบจอกสุรามาจิบ พลางหันไปมองหาฮุน

เตยเดินนำฮุนมาจากในเรือน ช่วยกันยกถาดอาหารมาเพิ่มเติม

ลำจวนมองไปพอดี เมื่อเห็นหน้าฮุน เธอก็นั่งตัวแข็งไป

เสียงสาวลำกลอน ร้องโต้ตอบดังมา

“ อ้ายเอ้ย เห็นอ้ายมาเว้าเกี้ยว เทียวมาแต่ตอนเซ้า หาหยอกสาวเอื้อยในตอนตะเวนฮุ่งฟ้า  หาหยอกสาวหล่าในตอนตะเวนแลง  จะฝนตก ฝนแล้งอ้ายก็บ่อถอยบอเซา   คั่นอ้ายมาอยากเว้าสาวบ้านนี่   จังแมนโพดโปรดจงชี้ หวังคนพี่หรือคนน้อง ขี้คร้านจะเกี่ยวดองให้เป็นเอกเป็นรองฮ่วมเฮือน นี่แหล่วอ้ายเอ้ย ”

เจ้าผมเปีย กับหลานสาวคงแป๊ะ เดินต่อปากต่อคำกันมาใกล้ชิดสนิทสนม ช่วยกันถือถาด คนละถาด  ใส่เครื่องในต้มเปื่อยกับน้ำจิ้มแซ่บมา

นายหมายเห็นฮุนปุ๊บ ก็หันมาสะกิดลำจวนปั๊บ

“ อ้าว นั่น..เจ้าจีนเมฆช่างเขียนก็อยู่นี่ด้วย..มีเมียแล้ว เมียงามเสียด้วยหนา ”

ลำจวนใจตกวูบ ภาพอื่นๆจางหายไปจากสายตา เห็นเพียงฮุนกับสตรีหน้าตาคลับคล้ายคลับคลา ยื่นหน้ากระซิบกัน

ที่จริง เจ้าจีนหนุ่มกับหญิงสาวหลานคุณครู สตรีที่เขาเคารพดุจญาติผู้ใหญ่นั้น กำลังโต้แย้งกันเรื่องอาหาร

“ เขาจะกินกันได้รือ เจ้าฮุน?  ตับไตไส้พุงงัวอะไรกันนี่ ให้เจ้กินเจ้ก็ไม่เอาดอก เหม็น ”

“ พี่เตยคิดไปเอง เหม็นที่ไหน ข้าทำสะอาด ล้างด้วยน้ำส้มสายชู  ต้มกับข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด อบเชย โป๊ยกั๊ก  เคี่ยวจนเปื่อยนุ่ม จิ้มน้ำจิ้มเผ็ดๆเปรี้ยวๆเช่นนี้   พวกขี้เหล้าจะเพลินหยิบใส่ปากไม่ทัน ”

“ เจ้านี่..รู้ใจคนขี้เหล้าทั้งไทยลาวจีนแขก ”

เตยค้อนตามนิสัย

“ ข้าลูกน้องเจ้าสัวโต วัดกัลยาฯ  ท่านเป็นเจ้าตำรับแห่งเกาเหลา ไม่ว่าหมูว่างัว พวกขุนนางเจ้านายในวังติดใจกันทั้งนั้น ”

ลำจวนมองฮุนกับภรรยาเขม็ง ไม่อยากเชื่อ ว่าเจ้าผมเปียเป็นคนเจ้าชู้หลอกลวง

ฮุนเอาแต่ก้มง่วนจัดวางอาหารลงกลางวงบนแคร่ใหญ่

เตยวางถาดน้ำจิ้มแล้ว เงยขึ้นมา พบกับดวงตาลำจวนที่มองเป๋งมาพอดี

ขณะจิตนั้น ลำจวนและเตย ต่างจำกันได้ ว่าเคยพบกันที่ข้างวัดโพธิ์ ทั้งๆที่เวลาผ่านไปนานหลายเดือนแล้ว

เตยตกตะลึง ถึงแก่มือตีนอ่อน จนต้องจับแขนฮุน ยึดไว้เป็นหลัก

“ โอ๊ย..เจ้าฮุน ช่วยข้าถี ”

เจ้าหล่อนขยับเข้าแอบหลังชายหนุ่ม

“ เจ้าหนุ่มเจ้าชู้ประตูดินผู้นั้น..เป็นผู้ใด รือจะมาตามหาข้าจนถึงนี่? ”

สาวใหญ่ใจสั่น

“ ผู้ใดรือ? ”

ฮุนมองหารอบๆ

“ นั่น..เจ้าคนปากว่ามือถึง มือไวใจเร็ว..เขาเห็นข้าเข้าแล้ว จะไปซ่อนตรงไหนดี? ”

คนปากแข็งใจอ่อน เต้นเร่าๆ

ฮุนมองไป

ในแสงไฟนวลตา เจ้าเฉกหนุ่ม กับนายหมายมองมาทางเขา เมื่อสบตากัน เฉกก็สะบัดหน้าหนี เมินไป ทำเป็นมองไม่เห็น

พลัน  ฮุนถึงแก่เลือดสูบฉีดซ่านซ่าร้อนฉ่าไปทั้งร่าง ยืนแข็งขึง ตะลึงตะไล ดีใจ ใบหน้าแดงฉานอุ่นระอุผ่าว ค่ำคืนอันเปล่าดายที่แม้จะสนุกสนานวุ่นวายปานใด แต่ก็จะผ่านไปอีกคืนอย่างว่างเปล่า กลับกลายเป็นค่ำคืนที่มีความหมายขึ้นมาอย่างประมาณมิได้

“ คุณเฉก! ”

ฮุนหลุดปากอุทาน ทำให้เตยต้องหันมาจ้องหน้า งงงัน

พระจันทร์ครึ่งดวงแขวนราวฟ้า

คุณพุ่มก้มลงดมดอกจำปีที่ต้นในกระถางบนระเบียงแพ

“ ออกหลายดอกแล้ว จำปี ต้นเล็กเพียงนี้ ก็ออกดอกให้ดมได้แล้ว ”

“ เขาว่าบ้านใดมีลูกสาว..ปลูกดอกจำปี..จะเป็นเสน่ห์ให้ผู้ชายมาหาจนหัวกะไดไม่แห้ง ”

นางเต็มเปรย

“ เรือนแพนี้ไม่มีลูกสาวเสียหน่อย ”

นายหญิงขัด

“ มีแต่หลานชาย..”

นางเต็มสะบัดเสียงเสียดสี

“ ขอให้มันไปเปิดหูเปิดตาได้ตลอดรอดฝั่ง..ปลอดภัย ไม่มีอันตรายใดๆมาแผ้วพานก็แล้วกัน ”

คุณพุ่มมีน้ำเสียงกังวล

“ คุณประมาทเกินไป..ไม่น่ายอมให้..พ่อเฉก..ไป ”

นางเต็มตอกย้ำ

“ แต่หากไม่ยอมให้ไป ก็จักดูแปลก เป็นพิรุธ ไม่ปกติ ”

คุณพุ่มอ้าง

“ ลูกหลานเรา..เราก็ต้องห่วงเป็นธรรมดา เราจักอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้ทำสิ่งใด ก็เป็นเรื่องของเรา ”

ฝ่ายบ่าวบ่นอุบ

“ สาวใหญ่..ตัวคนเดียว หวงหลานหนุ่มน้อยรูปงามไว้ในบ้าน ไม่ให้ไปพบใคร ไม่ให้เห็นเดือนตะวัน..เอ็งว่า มันดูเหมือนเป็นอะไรกัน ”

นายหญิงเสียงแข็ง

“ แต่ลำจวนไม่ใช่ผู้ชาย..คุณจะให้มันไปไหนมาไหนกับผู้ชายในยามวิกาลไม่ได้ ”

บ่าวผู้แก่วัยกว่ายืนยัน

“ หากเป็นชาย จึงสมควรไปไหนๆกับผู้ใดได้ แต่เมื่อเป็นหญิง..ห้ามไป ”

คุณพุ่มประชด

“ ใช่เจ้าค่ะ..เป็นหญิง ห้ามไป ใครอยากพบเจ้าเฉก ก็ให้มาพบที่นี่ ”

“ แค่มีมิตรสหายชายมาหาข้าด้วยธุระปะปังต่างๆ คนมันก็พูดกันนักหนา ว่าบุษบาท่าเรือจ้าง คบปะผู้ชายพายเรือ ขึ้นลงๆแพกันคึ่กๆ เรือลำนี้เข้า เรือลำนั้นออก.. ข้ายังโดนนินทาไม่พอรือ จักให้เพื่อนชายเจ้าเฉกมาหากันที่นี่อีกรือ ”

คุณพุ่มหงุดหงิด

“ หญิงผู้ดีอื่นๆ เขาทั้งไม่ให้ผู้ชายมาหา แลไม่ออกไปไหนกับผู้ชายทั้งนั้นแหละค่ะ ”

นางเต็มเป็นฝ่ายข้างโบราณเต็มตัว

“ หญิงผู้ดีเหล่านั้น ต้องไม่อยากทำสิ่งใด ไม่อยากไปที่ไหนทั้งนั้น..”

คุณพุ่มแดกดัน

“ เจ้าค่ะ.. ต้องมีผัว จึงค่อยไปไหนๆกับผัว ”

นางเต็มหาได้เกรงกลัวนาย

“ ถ้าทิ้งผัว รือผัวทิ้ง  กลายเป็นหญิงตัวคนเดียวเล่า ”

ฝ่ายนายทำเสียงสมเพชตัวเอง

“ ก็ต้องอยู่เรือนไปอย่างสงบเสงี่ยม..”

นางเต็มว่า แล้วก็ถอนใจระอิดระอา

“ โฮ้ย..อิฉันคร้านจักต่อคำกับคุณนัก ”

“ หากข้าเป็นชายกับเขาบ้าง..ข้าจักให้เพื่อนฝูงทุกเพศวัยไปมาหาสู่ทั้งวัน แลไปไหนมาไหนกันให้ยิ่งกว่าท่านทิดภู่..จะได้เขียนนิราศไม่รู้กี่เรื่องๆ.. แต่นี่..นิราศสักเรื่อง..ข้าก็ยังไม่ได้เขียน ”

คุณพุ่มก้มลงดมดอกไม้ ซ่อนดวงตาเจ็บช้ำ น้ำเสียงน้อยเนื้อต่ำใจ ทำให้นางเต็มหุบปากลง

เมื่อคุณพุ่มวัยสูงขึ้น เป็นผู้ชราในอีกสามสิบปีต่อมา ช่วงต้นสมัยรัชกาลที่ห้า  คุณพุ่มจึงได้มีหนังสือที่เขียนและได้รับการตีพิมพ์สองเล่ม คือเพลงยาวเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และนิราศวังบางยี่ขัน

บรรดาหมอลำ หมอแคน นักดนตรีในวงและสาวนางฟ้อน ลงนั่งพัก ดื่มกินกันบ้าง มีไหดินเผาบรรจุเหล้าอุขนาดเล็กๆ วางให้คนละไห ใช้หลอดไม้ไผ่เล็กๆ สำหรับเจาะและดูด มีเครื่องในวัวเปื่อยนุ่มเป็นกับแกล้มแสนอร่อยที่ทุกคนโปรดปราน

หนุ่มๆช่างเขียนพี่ๆของฮุน ช่วยยกน้ำดื่ม และสุรามาปรนนิบัติเอาใจสาวๆนักฟ้อนกันอย่างเต็มอกเต็มใจ

ครูหมอแคนกับครูมีแขก นั่งถกกันเรื่องแคน ทดลองเทียบเสียงปี่เสียงแคนกัน สนุกเพลิดเพลิน

ฮุนยกสุราอาหารไปที่วงหลังเหล่าครูผู้ใหญ่ แทรกเข้าไปในวงพัด ตาบ เฉก หมาย ถือโอกาสนั่งลงผสมโรงกับเขาไป

“ เหตุไรจึงมาด้วยกันได้เล่าขอรับ? ”

ฮุนมองมาที่ลำจวน ยิ้มเลยไปให้หมายสนิทสนม แล้วหันมาหาพี่พัดของเขา

“ พอดีพ่อไปพูดธุระกับคุณพุ่ม พบพ่อเฉก..ถูกคอกันมาก..จึงพามา ”

พัดยิ้มตอบ ให้ความกระจ่างได้ใจความอย่างรวบรัด สมเป็นบุตรชายกวีเอก

“  อ้อ..”

ฮุนรินเหล้า ยื่นให้เหล่าบุรุษ

“ พี่พัด น้องตาบ พี่หมาย..ลองนี่หน่อยขอรับ ”

เขาส่งจอกให้แต่ละคน

พัดรับไปดมๆ ทำหน้าแปลกใจ

“ นี่มัน..? ”

นายหมายส่อง ดม จิบก่อนจะอุทานดัง

“ สาโท! ”

“ สีชมพูเสียด้วย ”

พัดชิมบ้าง

“ ที่เป็นสีชมพู เพราะผสมข้าวเหนียวดำขอรับ ”

ฮุนขยาย

หมายซดโฮก กระดกเรียบในคราเดียว

ฮุนรีบเติมให้ เอาอกเอาใจ

“ ช่างมีน้ำใจนักหนา พ่อคุณ ”

นายหมายสรรเสริญ

“ ฉันเคยกินแล้ว ไม่แรงมาก ”

หนุ่มตาบบอกบ้าง

“ น้องตาบ..ชิมแต่น้อยๆก็พอขอรับ เดี๋ยวท่านบิดาจะว่ากระผมเอาได้ ”

ฮุนทำเสียงพินอบพิเทา

เจ้าหนุ่มเฉก จ้องมองมา ตาเอาเรื่อง

ฮุนสบตา ยิ้มให้ แล้วกลับรินน้ำฝนจากคนโท ใส่ขันใบเล็กส่งมา

“ท่านใต้เท้าอย่ากินสาโทเลยขอรับ ไม่ดีดอก ”

“ อ้าว แล้วทีคนอื่นเล่า? ”

เฉก พ่อหนุ่มหน้ามน หล่อเหลาเอาการกว่าใคร ประท้วง

“ ปล่อยเขาเถิด..แต่ใต้เท้าอย่าเลยขอรับ กระผมเกรงว่า..”

“ ฉันจะเมารือ? ”

ลำจวนดักคอ

“ เกรงจะติดใจน่ะขอรับ ”

ชายหนุ่มปล่อยมุก

คนที่ได้ยิน หัวเราะกันฮา

ลำจวนทำตาขุ่นใส่

แต่นายหมายมองรอบ ตื่นตาและสุขใจไหนจะปาน

“ มีวงแคนให้ฟัง แลยังมีทั้งอุ ทั้งสาโทอีกด้วย ดีจริงๆ ”

“ พี่หมายจะลองอุดูบ้างไหมขอรับ? ”

ฮุนทำตาวิบวับแวววาวยั่วๆ

นายหมายกระมิดกระเมี้ยน

“ ลองดูสักไหเล็กๆก็ดี ”

“ ไหเล็กๆหมด เหลือแต่ไหใหญ่  ยกมาดื่มด้วยกันได้ รอประเดี๋ยวขอรับ ”

ฮุนรีบลุกไปอย่างขมีขมัน

แม่เตย สตรีผู้เป็นเจ้าถิ่น เดินถือชามเครื่องในกับถ้วยน้ำจิ้มมาวางให้ วางท่าเชิดหยิ่ง

“ มาถึงนี่ หวังจะเจอฉันรือ?..”

เธอเอ่ยลอยๆ ไม่เจาะจง สะบัดสายตาไปยังพ่อพัด พ่อตาบ

“ ที่แท้ก็สนิทสนมกับลูกๆท่านอาลักษณ์ภู่ “

ทุกคนมองดูเตย สงสัยว่าเธอพูดกับใครกันแน่

พัดมองตามสายตาที่เตยปรายมอง

” อ้าว แม่เตยก็รู้จักพ่อเฉกรือ? ”

ลำจวนปะติดปะต่อว่องไง

“ พี่สาวคือหลานท่านคงแป๊ะนี่เอง ชื่อเตยรือขอรับ กระผมชื่อเฉก ”

พัดและตาบแอบสังเกตปฏิกริยาระหว่างลำจวนกับเตย แล้วหันมาสบตากัน ชักสนุก

เตยค้อนขวับ จริตพราว ผิดไปจากที่เคยเห็น

“ วุ้ย..เสแสร้งแกล้งทำเป็นเพิ่งนึกได้ มากับพวกนักกลอน  อยากจะฝากตัวเป็นศิษย์เขียนกลอนท่านอาลักษณ์หรือไร?  ”

เจ้าหล่อนนั่งลงข้างหนุ่มเฉกทันที

ลำจวนชอบใจ ด้วยอยากรู้..ว่าเธอเป็นคู่เรียงเคียงหมอนของฮุนหรือไม่

“ ใช่ขอรับ คิดอยู่ ว่าอยากเป็นศิษย์ท่าน ”

“ ไหนลองว่าสักวามาสักบทซี จะฟังให้ ว่าพอใช้ได้หรือไม่ ”

แม่เตยท้า

พัด ตาบ รวมทั้งนายหมายสะกิดกันควั่ก

“ เอาเลยๆ พ่อเฉก ลองเกี้ยวแม่เตยดูทีรึ ”

พัดยุ

ลำจวนมองหน้าทุกคน แล้วหยุดคิดเล็กน้อย ก่อนจะกล่าวออกมาอย่างเชื่อมั่น

“ สักวา..สาโทจากโคราช ”

วงสนทนาวงเล็กๆนี้หัวเราะกันก๊ากๆ

“ เอ๊า..ให้จีบสาว มาเลี้ยวไปสาโทเสียอย่างนั้น ”

พัดอุทธรณ์

“ อร่อยเอร็ดเด็ดขาดฉะนี้ไฉน ”

หมายและตาบคิกๆคักๆ

เตยมองเฉกด้วยหางตา  ลอยหน้าใส่ เป็นนัยว่าพ่อหนุ่มผู้นี้หรือจะกล้ามาเกี้ยวพาตน

ท่านภู่ คงแป๊ะ ครูพุด ต่างเงียบลง รอฟัง

“ ทั้งหอมหวานดังตาลเต้าเจ้าขวัญใจ ”

ตาบแทรกขึ้นมาอย่างอดทนรอไม่ได้

เรียกเสียงโห่ฮิ้วจากทุกคน

ตาบ ยักคิ้ว หน้าทะเล้น

“ เข้าเรื่องแล้วขอรับ ”

เตยค้อน แล้วตีแขนเด็กหนุ่มที่คุ้นกันพอควรเผียะ

“ อุ๊ยตาย..พ่อตาบ..”

“ เบาๆ..เจ้าตาบ..ยังเด็กยังเล็ก..มาเต้ามาตาลอันใด? ”

ท่านภู่ผู้บิดาปราม

วงขำขันขยายกว้างขึ้นเรื่อยๆ ตลกที่ท่านภู่ดุลูก

พัดส่งจอกสาโทให้เฉกดุจกองหนุน

“ ย้อมใจเสียหน่อย เจ้าเฉกเอ๋ย ”

ลำจวนรีบรับมา ดมๆ แล้วกระดกหมด กลืนเอื๊อก แล้วทำเสียง..อ้า..อย่างชื่นใจ

พัด ตาบ นายหมายฮารับ ถูกจังหวะ

ลำจวนฮึดสู้ สูดลมหายใจเข้าลึก เชิดหน้า ทวนคำตาบ

“ ทั้งหอมหวานดังตาลเต้าเจ้าขวัญใจ    ..กลิ่นละไมละม้ายเตยที่เคยดม ”

“  ว้ายๆ ”

เตยวี้ดว้ายกระตู้วู้

“ เอาแล้วๆๆ ”   “ แหล้วๆๆๆ ”

พวกผู้ชายฮือฮากันระงม

ท่านภู่ คงแป๊ะ ครูพุด หัวเราะกันหึๆ เงียบรอฟังต่อ

พอดีฮุนอุ้มไหอุใหญ่ เดินกลับมาถึงพอดี

ลำจวนเมินใส่ฮุน หันมาทำท่ากะลิ้มกะเหลี่ยใส่เตยหวานเชื่อม

“ กินสาโทอย่าถือสามาโทสะ ”

ท่านอาลักษณ์ภู่เลิกคิ้ว กับลีลาเจ้าเด็กหน้าใส

ฮุนเลิกคิ้ว ที่เห็นหญิงสาวในคราบชาย ทำหูตาแพรวพรายใส่หลานสาวครู

“ คิดเลิกละเมรัยให้เหมาะสม ”

หนุ่มเฉกว่า พลางปั้นหน้าโศกระทม

ทำให้บรรดาคณะหนุ่มๆที่หนุนหลังร้องฮือ

“ จำต้องดื่มให้ลืมเศร้าบรรเทาตรม   ย้อมใจข่มยามคำนึงถึงเจ้าเตย…เอ๊ย..เจ้าเอยๆๆ ”

ลำจวนทิ้งตา ทำทีเป็นพูดผิดแล้วแก้เป็นมุกทะเล้น  หันไปสบตาฮุนท้าทาย แล้วหันกลับมาทำ

ตาเล็กตาน้อยให้เตย ทำให้หญิงสาวถึงกับอายม้วน

บรรดาคนฟังปรบมือ บ้างตบเข่าฉาดๆ

คงแป๊ะแกล้งเอะอะโวยวาย

“ เฮ้ยๆ..เจ้าฮุน เอาตะพดให้ครูถี..จะตีหัวไอ้หนุ่มคนกล้าเสียหน่อย คนทั้งเมือง ไม่มีใครกล้าเกี้ยวหลานข้า ไอ้นี่มาถึงคืนแรกก็บุกหนักเลยเว้ย ”

ทุกคนยิ่งขำงอหาย

พัดรินสาโท ส่งให้ลำจวน เหมือนมอบรางวัลให้ เจ้าเฉกตัวดี ก็รับไปกระดกดื่มอีกอึกใหญ่

ฮุนอึ้ง หน้าบึ้ง แต่เขาเองก็บอกไม่ถูกว่าทำไม จึงไม่ชอบใจในสิ่งที่ลำจวนกระทำลงไป..ทุกอย่าง!