รู้ไหม โกโก้และช็อกโกแลตแตกต่างกัน และมีประโยชน์อย่างไร

“มีวิจัยทางการแพทย์หลายฉบับ

ที่ช่วยยืนยันความเชื่อของชาวมายาว่า

การบริโภคช็อกโกแลตและโกโก้นั้นไม่เพียงแต่อร่อย

แต่ยังมีคุณค่าทางโภชนาการ และมีประโยชน์ต่อสุขภาพไม่ใช่น้อย”

โกโก้และช็อกโกแลตเป็นเครื่องดื่มยอดนิยมของคนทั่วโลก ด้วยรสชาติที่อร่อยลิ้น กลิ่นหอมกรุ่นอันเป็นลักษณะเฉพาะ ทำให้เครื่องดื่มทั้งสองประเภทขายดี เมื่อไม่กี่วันมานี้ มีน้องที่สนิทกันถามผมว่า แล้วโกโก้กับช็อกโกแลตเหมือนกันหรือเปล่า? เพราะกินแล้วรสชาติออกจะใกล้เคียงกัน แต่ถ้าเหมือนกัน ทำไมจึงต้องเรียกชื่อสองแบบให้งงกันด้วย

แท้จริงแล้วโกโก้และช็อกโกแลตนั้นมีความแตกต่างกันอยู่นิดหน่อยครับ แต่มีจุดร่วมที่เหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งก็คือทั้งโกโก้และช็อกโกแลต มีจุดเริ่มต้นมาจากเมล็ดกาเกา (Cacao) เหมือนกัน

กาเกาเป็นพืชท้องถิ่นของทวีปอเมริกาใต้ ลักษณะของต้นคล้ายกับกาแฟ ชาวมายารู้จักรสชาติแสนอร่อยของเมล็ดกาเกานี้มาช้านานแล้ว ตำนานของชาวมายากล่าวว่า เมล็ดกาเกาเป็นของขวัญที่เทพเจ้าประทานมาให้ตอนที่สร้างมนุษย์ขึ้นมา ว่ากันว่ากาเกาเป็นผลไม้ทิพย์ ผงของเมล็ดกาเกาชงเป็นเครื่องดื่มช่วยบำรุงให้สุขภาพแข็งแรง ทุกๆ เดือนเมษายน ชาวมายาในสมัยก่อนจะมีเทศกาลเฉลิมฉลองด้วยกาเกาเป็นประจำ

เมล็ดกาเกานั้นมีรสชาติขมมาก ชาวมายาจะนำเอาฝักกาเกาไปหมักก่อน เพื่อให้ได้รสชาติที่กลมกล่อมขึ้น จากนั้นก็จะนำเอาเมล็ดไปตากให้แห้ง แล้วคั่วจนเปลือกล่อน จึงค่อยบดให้เป็นผง และผงที่ได้มานี้ก็คือ ‘ผงช็อกโกแลต’ นั่นเอง

ในผงช็อกโกแลตประกอบด้วยสารอาหารสองส่วน คือ เนื้อโกโก้ (Cocoa Solid) ซึ่งเป็นที่มาของกลิ่นและรสชาติช็อกโกแลต และไขมันโกโก้ (Cocoa Butter) ซึ่งเป็นที่มาของความหอมมัน เมื่อเราสกัดเอาไขมันโกโก้ออกไป ผงที่เหลือก็คือผงโกโก้ อธิบายให้เข้าใจง่ายๆ โกโก้ก็คือช็อกโกแลตที่ถูกสกัดเอาไขมันออกไปนั่นเอง

หลังจากที่สเปนยึดเอาประเทศในอเมริกาใต้ไปเป็นอาณานิคม คนขาวและชาวยุโรปก็เริ่มรู้จักช็อกโกแลตและโกโก้มาตั้งแต่บัดนั้น มีการนำเอาผงโกโก้และช็อกโกแลตไปปรับปรุงรสชาติ กลิ่นและสีด้วยวิธีการต่างๆ กัน ทำให้โลกได้ลองลิ้มชิมรสชาติอันแสนอร่อยในหลายรูปแบบ

Dutched Cocoa คือการนำเอาผงโกโก้มาผ่านกรรมวิธีที่เรียกว่า Alkalization ซึ่งทำให้โกโก้ที่ได้นั้นมีสีน้ำตาลอมแดง ความขมลดน้อยลง และมีรสชาติกลมกล่อมมากขึ้น วิธีการนี้ถูกค้นพบโดย Mr. Van Houten ซึ่งก็คือชื่อยี่ห้อของโกโก้และช็อกโกแลตที่ทุกคนน่าจะรู้จักกันดีนั่นเอง

มีวิจัยทางการแพทย์หลายฉบับที่ช่วยยืนยันความเชื่อของชาวมายาว่า การบริโภคช็อกโกแลตและโกโก้นั้นไม่เพียงแต่อร่อย แต่ยังมีคุณค่าทางโภชนาการและมีประโยชน์ต่อสุขภาพไม่ใช่น้อย ยกตัวอย่างเช่น ในดาร์กช็อกโกแลตปริมาณ 100 กรัมนั้นอุดมไปด้วยแร่ธาตุต่างๆ ที่จำเป็นต่อร่างกายมากมาย ได้แก่ แมงกานีส ธาตุเหล็ก ทองแดง แมกนีเซียม รวมไปถึงสังกะสี

นอกจากนี้ ดาร์กช็อกโกแลตยังมีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระหรือ antioxidant  และช่วยลดไขมันในเลือดได้อีกด้วย

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าช็อกโกแลตจะมีประโยชน์ แต่หากบริโภคมากจนเกินไปก็อาจเป็นโทษได้ เพราะช็อกโกแลตและโกโก้ส่วนใหญ่ที่วางจำหน่ายในปัจจุบัน มักจะมีน้ำตาลผสมอยู่ด้วย ดังนั้น ก่อนจะเลือกซื้อจึงควรอ่านฉลากให้ละเอียดก่อนเสมอ  

อนึ่ง Cacao มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Theobroma cacao ขนาดลำต้นสูง 4-8 เมตร ให้ใบดกเขียวตลอดทั้งปี

แม้ว่ากาเกาจะเป็นพืชพื้นเมืองของอเมริกาใต้ แต่ในปัจจุบันนี้ เกษตรกรทั่วโลกต่างหันมาปลูกกาเกากันอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในประเทศแถบร้อนชื้น ต้นกาเกาจะเริ่มให้ผลผลิตเมื่ออายุได้ 4-5 ปีเป็นต้นไป ปริมาณการผลิตทั่วโลกไม่ต่ำกว่าปีละ 4.5 ล้านตัน ประเทศที่ผลิตและส่งออกผงโกโก้เป็นอันดับ 1 ก็คือสาธารณรัฐโกตดิวัวร์ หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อประเทศไอวอรีโคสต์ ซึ่งปริมาณผงโกโก้ถึง 33% ในโลกใบนี้ ก็มาจากโกตดิวัวร์นั่นเอง

เห็นปริมาณการผลิตผงช็อกโกแลตและผงโกโก้ในแต่ละปีว่ามีมากขนาดนี้ ก็แน่ใจกันได้เลยว่า เราจะมีขนมหวานและเครื่องดื่มอร่อยๆ กันอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งปี ไม่มีขาดช่วงอย่างแน่นอน

FYI :

• ภาพยนตร์เรื่อง Chocolat สร้างจากนวนิยายชื่อดังของ Joanne Harris เล่าเรื่องราวของหญิงสาวคนหนึ่งที่มาเปิดร้านขายช็อกโกแลตในเมืองเล็กๆ กลิ่นหอมอันเย้ายวนของช็อกโกแลตที่เธอทำนั้น ปลดปล่อยด้านมืดและแรงปรารถนาของผู้คนที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านแห่งนั้น ร้านของเธอมีช็อกโกแลตสูตรแปลกๆ ที่น่าลองลิ้มเป็นอย่างยิ่ง เธอสามารถแก้ปัญหาให้คนจำนวนมาก โดยวิธีการเพียงแค่นั่งฟังขณะที่พวกเขานั่งดื่มช็อกโกแลตรสชาติต่างๆ กัน ครั้นพอพวกเขาเริ่มสบายใจ ก็จะเริ่มมองเห็นปัญหาของตัวเอง และหาวิธีแก้ไขปัญหาได้ในที่สุด โดยที่หญิงสาวเพียงแค่รับฟัง และนี่เองก็คือเคล็ดลับที่คนไม่รู้ แล้วเลยไปเมาท์กันว่าเธอเป็นแม่มด เรื่องราวจะเป็นอย่างไรต่อไปนั้น คงต้องเสาะหามาชมกันเอง เพื่ออรรถรสและความสนุกสนาน
• โกตดิวัวร์ (ฝรั่งเศส: Côte d’Ivoire, เสียงอ่านภาษาฝรั่งเศส หรือที่รู้จักกันในชื่อไอวอรีโคสต์ (อังกฤษ: Ivory Coast) มีชื่อทางการว่าสาธารณรัฐโกตดิวัวร์ (ฝรั่งเศส: République de Côte d’Ivoire) เป็นประเทศในทวีปแอฟริกา ตั้งอยู่บริเวณแอฟริกาตะวันตก ทิศตะวันตกติดกับประเทศกินีและประเทศไลบีเรีย ทิศเหนือติดกับประเทศมาลีและประเทศบูร์กินาฟาโซ ทิศตะวันออกติดกับประเทศกานา ส่วนทิศใต้เป็นอ่าวกินี ในอดีตเป็นประเทศที่เจริญรุ่งเรืองแห่งหนึ่งของแอฟริกา แต่ช่วงหลังต้องเผชิญปัญหาสงครามกลางเมืองและการคอร์รัปชัน

อ้างอิง :

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11684527