น้ำไนล์ ทะเลทราย พีระมิด ตอนที่ 5 : วิหารแห่งการแก้แค้น

คอลัมน์ที่บอกเล่าเรื่องราว อารมณ์ ความรู้สึก ประสบการณ์ และเกร็ดความรู้ประวัติศาสตร์บ้าง ไม่ประวัติศาสตร์บ้าง วิถีชีวิตของผู้คนในแต่ละเมือง แต่ละดินแดนที่ได้ประสบพบเจอ เสมือนให้ผู้อ่านได้ท่องเที่ยวดื่มด่ำไปด้วยกัน ผ่อนคลายจากวันที่เหนื่อยล้า เปิดโลก เปิดตา และเปิดใจ และที่สำคัญคือเพลิดเพลิน เหมือนชื่อของผู้เขียนนั่นเอง

หลังจากนอนหลับกันตั้งแต่หัวค่ำ (ก็ไม่ค่ำเสียทีเดียว ราวสามสี่ทุ่ม) เช้าถัดมาเราก็ตื่นตั้งแต่ตีสี่เมื่อเรือเทียบท่าที่เมืองเอ็ดฟู (Edfu) เพื่อไปชมวิหารเอ็ดฟู (Edfu Temple) กันตั้งแต่เช้าตรู่จะได้ไม่ร้อน และอีกเหตุผลที่สำคัญคือเรือจะออกจากท่าอีกทีตอนแปดโมงเช้า เราจึงต้องรีบไปเที่ยวชมวิหารกันให้เรียบร้อยตั้งแต่ฟ้ายังไม่สางดีนี่ละ

อากาศรุ่งสางเย็นสบาย ไม่ถึงกับหนาวมากแต่ก็ไม่ได้อุ่น ฉันจึงออกจากเรือโดยติดผ้าพันคอไปแค่ผืนเดียว หน้าท่าเรือมีรถม้าจอดเรียงรายแน่นขนัด สารถีแต่ละคันส่งเสียงตะโกนเรียกลูกค้ากันใหญ่ มีลูกสมุนต้อนล้อมหน้าล้อมหลังนักท่องเที่ยวจนแอบน่ากลัว ดีที่คณะทัวร์พวกเราจองรถม้าไว้ให้แล้ว คันหนึ่งนั่งได้สี่คน ถึงเวลาก็กระโดดขึ้นรถม้าได้เลย เจ้าม้ารถฉันมันวิ่งช้ากว่าคันอื่นเพราะมัววิ่งไปถ่ายท้องไปด้วย แต่ก็ทำให้พวกเราสี่คนได้ชมวิวเมืองใต้แสงอาทิตย์รำไรเล็กน้อย

เอ็ดฟูที่เห็นผ่านตาชั่วครู่ดูเป็นเมืองเล็กๆ เก่าๆ ออกไปทางโทรมและสกปรกหน่อยๆ ชวนให้นึกเสียดายแทนว่าเป็นเมืองที่มีแหล่งโบราณสถาน อยู่ติดทะเล หากพัฒนาดีๆ จะเรียกนักท่องเที่ยวได้มาก มีศักยภาพจะเป็นเมืองตากอากาศชั้นนำได้ แต่ดูจากสภาพที่ดูไม่ได้ทำนุบำรุงแล้ว น่าเสียดายที่อาจเป็นได้แค่เมืองทางผ่านที่นักท่องเที่ยวแวะมาเที่ยววิหารเอ็ดฟูชั่วครู่แล้วก็จากไป

พวกเราถึงวิหารเอ็ดฟูตอนฟ้าเริ่มสว่างขึ้นเล็กน้อย เห็นซุ้มประตูหรือไพลอน (Pylon) ใหญ่อลังการตั้งตระหง่านต้อนรับพวกเราอยู่ เราได้รับความรู้มาตั้งแต่วิหารฟิเลแล้วว่าโบราณสถานวิหารอียิปต์จะมีไพลอนเสมอ เดี๋ยวนี้พอเห็นวิหาร ตาก็จะมองไปที่ไพลอนก่อนเป็นอันดับแรก และฉันสังเกตว่าไพลอนที่วิหารเอ็ดฟูนี้ดูสวยและสภาพสมบูรณ์มาก ตัวรูปสลักไม่มีหัวตัดหัวขาดหรือชิ้นส่วนไม่สมบูรณ์เท่าไร ลายเส้นภาพสลักก็ค่อนข้างคมชัดครบถ้วนดีมาก แสดงว่าน่าจะได้รับการอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดีและไม่ถูกทำลายเสียหายมากเท่าที่อื่น

วิหารเอ็ดฟูอาจไม่ได้เก่าแก่หลายพันปีเท่าวิหารอาบูซิมเบลที่เราไปกันมา แต่ก็นับว่าเก่าแก่หลักสองพันปีอยู่ดี สร้างขึ้นสมัยราชวงศ์ปโตเลมีเมื่อ 237 ปีก่อนคริสตกาล เป็นศูนย์กลางการบูชาเทพฮอรัส (Horus) และประกอบพิธีกรรมที่เกี่ยวกับตำนานการต่อสู้ระหว่างเทพฮอรัสกับเทพเซธ (Seth) จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่าวิหารแห่งการแก้แค้นอันหมายถึงการแก้แค้นของฮอรัสต่อเซธนั่นเอง

เราค่อยๆ เดินชมวิหารเป็นส่วนๆ ไป เลยได้เห็นว่าที่นี่เป็นตัวอย่างของการสร้างตามขนบวิหารอียิปต์โบราณ (ที่พวกเราได้รับความรู้มาตอนเริ่มทริป) ไว้ชัดเจน ตั้งแต่ไพลอนขนาดใหญ่ ที่ว่ากันว่าสมบูรณ์ที่สุดในอียิปต์ สลักภาพการต่อสู้ของฟาโรห์กับศัตรูต่อหน้าเทพฮอรัส ผ่านซุ้มประตูใหญ่แห่งนี้เข้าไปก็จะถึงส่วนลานบูชาภายใน เป็นลานกว้างโล่งสำหรับประกอบพิธีทางศาสนา ตามด้วยห้องโถงเสาหินหรือที่เรียกว่าไฮโปสไตล์ฮอลล์ (Hypostyle Hall) เป็นโถงหลัก ลักษณะสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีเสาสิบสองต้นรองรับหลังคา และไฮโปสไตล์ฮอลล์ชั้นใน เคยถูกใช้เป็นที่เก็บหนังสือคัมภีร์จำนวนมาก จากนั้นจึงเข้าสู่ด้านในสุดของวิหาร เรียกว่าห้องศักดิ์สิทธิ์ (Sanctuary) เป็นจุดศูนย์กลางของวิหารประดิษฐานเทวรูปบูชาเทพฮอรัส

ที่น่าสังเกตคือบนผนังวิหารมีรูปสลักการต่อสู้อยู่หลายแห่ง รวมถึงผนังทางเดินด้านนอกที่เล่าเรื่องราวตำนานความขัดแย้งของเทพฮอรัสกับเทพเซธผู้เป็นอาจนถึงตอนที่ฮอรัสมีชัยชนะและได้เทวาภิเษกขึ้นเป็นเทพปกครองโลก

คนรุ่นหลังคงเอาเรื่องนี้มาเป็นไฮไลต์ของวิหารเอ็ดฟู ยกให้เป็นวิหารแห่งการแก้แค้นของฮอรัสต่อเซธนั่นเอง

แม้จะเป็นวิหารขนาดกะทัดรัด เดินประมาณชั่วโมงหนึ่งก็ครบถ้วน แต่ก็นับว่าโอ่อ่าใหญ่โตประสาโบราณสถานอียิปต์อยู่ดี พอพวกเราเดินชมเสร็จ ผ่านซุ้มประตูไพลอนออกมา ตอนนี้ฟ้าสว่างสดใสเต็มที่ ได้เห็นวิหารแห่งการแก้แค้นแบบชัดเจนเต็มตาอีกครั้งก่อนกลับก็เป็นภาพที่น่าประทับใจเอามากๆ เห็นแล้วฉันก็เสียดายแทนเพื่อนอีกคนที่ปวดหัวตั้งแต่เมื่อคืนเลยขอตัวไม่มาร่วมโปรแกรมตอนเช้า เขาอดเห็นวิหารที่แทบจะสวยสมบูรณ์มากที่สุดแห่งหนึ่งเลยละ

ราวเจ็ดโมงครึ่ง พวกเราก็รีบขึ้นรถม้ากลับไปขึ้นเรือทันเวลา มุ่งหน้าสู่ท่าเรือเมืองลักซอร์ช่วงค่ำ

ใช้ชีวิตล่องแม่น้ำไนล์แบบคนอียิปต์นี่ก็ได้อารมณ์ไปอีกแบบนะ