ไอแอมฟอร์มไทยแลนด์..ไม่ใช่ไต้หวัน

“อเมริกันคัน” เรื่องราวเกี่ยวกับอเมริกาในบางแง่มุมในอเมริกาที่หลายคนไม่เคยรู้หรือเคยรับรู้มาบ้าง แต่อาจมองไม่เห็นภาพรวมชัดเจน เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้ เจ้าของคอลัมน์ที่เขียนลงในต่วยตูนมาถึง 10 ปี นำมาเขียนเล่าสู่กันฟังแบบสนุกๆ เหมือนการเล่าให้เพื่อนฟัง โดยคงบุคลิก “ต่วยตูน” ดั้งเดิมเอาไว้คือสาระและบันเทิง

อเมริกันมักมองว่าฉันเป็นคนเม็กซิกันหรือไม่ก็เป็นอินเดียนแดงโน่นเลย ไม่ใช่คนเอเชีย เพราะในสายตาของฝรั่ง คนเอเชียคือคนจีนและญี่ปุ่น ส่วนพวกผิวสีน้ำตาลทั้งหลาย ฝรั่งมักคิดว่าเป็นเม็กซิกันหมด โดยเฉพาะสาวปักษ์ใต้ผิวคล้ำตาโต ร้อยละร้อยถูกเจ้าหน้าที่ฝรั่งกรอกเอกสารโดยอัตโนมัติว่า ‘ฮิสแปนิก’ แทนที่จะเป็น ‘เอเชีย’ ปัญหานี้เป็นปัญหาโลกแตกสำหรับสาวเอเชียผิวสีแทนหน้าเข้ม แม้แต่พวกเม็กซิกันเอง เวลาเจอหน้าฉันในห้างหรือร้านรวงต่างๆ มักยิ้มให้แล้วทักว่า ‘Hola’ เป็นคำทักทายเหมือนคำว่า ‘สวัสดี’ พอเหล่าเม็กซิกันเห็นอีกฝ่ายทำหน้าตื่น ก็รู้ทันทีว่าไม่ได้เป็นชนเผ่าเดียวกับตนแน่นอน ต่างยิ้มเจื่อนๆ กันไป

พวกที่มีปัญหาที่สุดเห็นจะเป็นฝรั่งนี่แหละ ทันทีที่รู้ว่าฉันเป็นคนไทย ประโยคคำถามที่ตามมามักจะออกมาแนวนี้ ตั้งแต่แรกที่มาอยู่อเมริกาจนถึงปัจจุบัน

“ไทยแลนด์เหรอ… ไต้หวันใช่มั้ย”

“อ้อ เมืองไทย ไอรู้จักเมืองไทย เคยไปรบสงครามเวียดนาม”

“รู้จักสิ ไอเคยไปพัทยามาด้วย สาวไทยเด็ดมาก”

“ขี่ช้างมาเรียนด้วยสินะ ไอเคยเห็นคนขี่ช้างตามถนนในยูทูบด้วยล่ะ”

ฟังแต่ละคำถามแล้วเพลีย โดยเฉพาะฝรั่งโลกแคบที่คิดว่าเมืองไทยยังเป็นบ้านป่าเมืองเถื่อนที่คนไทยทุกคนกินแมลงและขี่ช้างไปทำงาน ร้อยละเก้าสิบห้าคิดว่าไทยแลนด์กับไต้หวันคือประเทศเดียวกัน ส่วนบางคนก็นึกถึงช่วงสงครามเวียดนาม ซึ่งจะว่าไปแล้วยังดีกว่าพวกที่ท้าวความถึงพัทยาแล้วถามต่อว่า

“ทำงานบาร์หรือเปล่า”

คำถามนี้ค่อนข้างสาหัสมากสำหรับสาวไทยที่ไม่ได้ประกอบอาชีพค้าที่ดินผืนน้อย เพราะเป็นการหมิ่นหยามอย่างอภัยไม่ได้ แต่ด้วยพื้นฐานที่แม่อบรมมาอย่างเข้มงวด แทนที่จะลุกขึ้นสอนแม่ไม้มวยไทยให้ฝรั่งอั้งม้อรู้จัก กลับยิ้มใส่ตอบไปเว่า

“ไม่ได้ทำงานบาร์หรอก ยูอย่าคิดว่าผู้หญิงไทยที่มาอยู่อเมริกาต้องมีอาชีพเดียวกับคุณแม่ยูสิ”

พอเจอคำตอบแบบนั้น ฝรั่งผู้ช่างสงสัยในเรื่องแปลกๆ ก็เลิกถามไปโดยปริยาย คำถามอีกแบบที่เจอคือแนว “หนูไม่รู้อะไรทั้งนั้น” เช่น

“ไทยแลนด์นี่อยู่ที่ไหนน่ะ ไม่เคยได้ยินชื่อมาก่อนเลย”

ฉันมองหน้าคนถามแล้วนึกในใจว่าไม่เคยกินอาหารไทยหรือไง แทบทุกเมืองในอเมริกามีร้านอาหารไทยตั้งอยู่ทั้งนั้น ได้แต่ยิ้มเย็นๆ ตอบไปว่า

“อยู่ในทวีปเอเชีย ที่เรียกว่าเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กึ่งกลางระหว่างจีนกับอินเดีย”

“แล้วอยู่ตรงไหนล่ะ ยังนึกไม่ออก”

“ยูรู้จักเวียดนามไหม ถ้ารู้จัก ไทยอยู่ใกล้เวียดนาม ประเทศที่พวกยูแพ้สงครามมานั่นแหละ”

คนอเมริกันส่วนมากยังหลงในความยิ่งใหญ่ของชาติตน จนไม่สนใจความเป็นไปของชาติอื่นในโลกทั้งสิ้น เคยดูรายการถามตอบทางโทรทัศน์ในอเมริกา มีคำถามหนึ่งถามว่า “ประเทศเพื่อนบ้านของอเมริกามีสองประเทศคือประเทศอะไรบ้าง” เชื่อไหมว่ามีคนตอบไม่ถูกว่าคือเม็กซิโกและแคนาดา

อย่าได้คิดเลยว่าฝรั่งพวกนี้จะรู้ว่าประเทศอื่นตั้งอยู่ที่ไหนบนโลกใบนี้ บางทีต้องสะกิดแรงๆ เพื่อให้มองเพื่อนร่วมโลกชาติอื่นบ้าง จะได้ไม่เห็นอเมริกาเป็นศูนย์กลางจักรวาล

ในเวลาเดียวกันฝรั่งที่มาอยู่เมืองไทยต้องปรับตัวขนานใหญ่เมื่อเจอวิถีชีวิตแบบไทยๆ ครั้งหนึ่งสามี ซึ่งตอนนั้นเป็นเพียงคนรักนัดให้แวะที่อพาร์ตเมนต์ที่เช่าอยู่ แกเช่าซีดีหนังมาหลายเรื่องแล้วนึกอยากนั่งดูด้วยกัน สมัยโน้นยังไม่มีระบบสตรีมมิงหรอก มีแต่ร้านให้เช่าซีดีหนังแผ่น ว่าที่สามีคิดแล้วก็โทรศัพท์หาทันที หลังจากคุยเรื่องนั้นเรื่องนี้ ฝรั่งนัดต่อเลยว่า

“พรุ่งนี้วันหยุด ยูไม่ต้องทำงาน แวะมาหาไอที่ห้องหน่อยได้ไหม จะได้นั่งดูหนังด้วยกัน”

“ได้สิ บ่ายๆ นะ จะแวะไป”

วันรุ่งขึ้น ฉันแวะไปหาฝรั่งที่ห้องตอนบ่ายสามโมงครึ่ง พอฝรั่งเปิดประตูรับ ก็เม้งแตกทันที

“ทำไมยูมาป่านนี้ บอกว่าจะมาตอนบ่าย นี่มันกี่โมงแล้ว ไอรอยูตั้งแต่บ่ายโมงตรง บอกว่าจะมาบ่ายโมงตรงไม่ใช่เหรอ”

ฉันทำหน้างงแล้วย้ำว่า

“ก็บอกว่าบ่ายๆ ไง บ่ายๆ ของคนไทยนี่คือช่วงเวลา ตั้งแต่บ่ายโมงไปถึงสี่โมงเย็น”

เจอคำตอบแบบนี้ฝรั่งก็หงายเงิบไป สำหรับคนไทยแล้วไม่ค่อยจำกัดเรื่องเวลาเหมือนชาติตะวันตก อาจเพราะชินกับวิถีชีวิตง่ายๆ สบายๆ ตั้งแต่โบราณที่ดำเนินชีวิตเนิบช้า

พอดูหนังก็ต้องมีของกินสินะ ของขบเคี้ยวกระจุกกระจิกอย่างเม็ดแตงโมหรือเมล็ดทานตะวันเป็นที่โปรดปรานของสาวไทยที่สุด ขบเปลือกกินเล่นทั้งวันอย่างเพลิดเพลิน ฝรั่งถึงกับมึนงง ไม่เข้าใจว่าทำไมคนไทยแย่งอาหารนกมากินแบบนี้ ฝ่ายภรรยาไทยหัวเราะหึๆ แล้วยื่นให้ฝรั่งลองกินดู ร้อยทั้งร้อยจะติดใจ แต่ขบเองไม่เป็น เลยต้องขบให้ทีละเม็ดแล้ววางให้ฝรั่งมาจิกกินทีหลัง

ฝรั่งอเมริกันชอบใช้ตัวย่อจนชาติอื่นงง เพราะดูเหมือนว่าจะย่อให้ตัวเองรู้เรื่องเพียงชาติเดียว เช่น ชื่อซาแมนต้าก็เรียกสั้นๆ ว่า ‘แซม’ กลายเป็นชื่อที่ดูแมนๆ ไป ทั้งที่เจ้าตัวเป็นหญิง หรือบาร์บาร่าก็เรียกสั้นๆ ว่า ‘บาร์บ’ โรเบิร์ตนั้นจะกลายแป็น ‘บ็อบ’

ที่ร้ายที่สุดคือคำย่อประเภท LOL, LMAO, ASAP หรือ YOLO ทำให้คนไทยงงได้ตลอดเวลา LOL เป็นตัวย่อมาจากคำว่า Laugh out loud ส่วน LMAO คือ หัวเราะหนักมาก หรือ Laugh my ass off ส่วน ASAP นั่นใช้ในกรณีด่วนพิเศษ เพราะหมายถึง As soon as possible ส่วนคำสุดท้ายนั้นเป็นเหมือนคำเท่ๆ วลีที่พูดกันติดปากคือ คุณมีชีวิตเพียงแค่ครั้งเดียวเท่านั้นแหละ หรือ You only live once

ในโลกแห่งความเป็นจริง หนึ่งคำถามอาจตอบได้หลายคำตอบ อย่ากลัวความแตกต่างระหว่างกัน ไม่มีความคิดที่ถูกต้องที่สุดบนโลกใบนี้ สิ่งสำคัญที่สุดในการอยู่ร่วมกันคือ การยอมรับความแตกต่างบนพื้นฐานสันติวิธีและความเคารพในวิถีของอีกฝ่ายหนึ่งนั่นเอง