มลรัฐวูล์ฟเวอรีน

“อเมริกันคัน” เรื่องราวเกี่ยวกับอเมริกาทั้งหมด บางเรื่องเป็นแง่มุมในอเมริกาที่หลายคนไม่เคยรู้หรือเคยรับรู้มาบ้าง แต่อาจมองไม่เห็นภาพรวมชัดเจน เจริญขวัญ แพรกทอง เจ้าของคอลัมน์ที่เขียนลงในต่วยตูนมาถึง 10 ปี นำมาเขียนเล่าสู่กันฟังแบบสนุกๆ เหมือนการเล่าให้เพื่อนฟัง โดยคงบุคลิก “ต่วยตูน” ดั้งเดิมเอาไว้ คือสาระและบันเทิง

อเมริกาประกอบไปด้วยรัฐทั้งหมด 50 รัฐ แต่หลายคนอาจไม่รู้ว่าแต่ละรัฐมีชื่อเล่นเป็นของตัวเอง  อย่างรัฐแคลิฟอร์เนียมีชื่อเล่นว่ารัฐทองคำ เพราะในศตวรรษที่ 19  เกิดการตื่นทอง จนอเมริกันจากพื้นที่อื่นแห่ย้ายไปตะวันตกเพื่อขุดทอง จนเกิดคำพูดว่า “Go West Young Man”  หรือไอ้หนุ่ม… ไปตะวันตกเถอะวะ คือเอ็งยังหนุ่มแน่น ถ้าอยากรวยต้องไปตะวันตก ไปเสี่ยงโชคเอาที่นั่น ส่วนรัฐฟลอริดามีชื่อเล่นว่า แสงตะวัน (Sunshine State) เพราะที่นี่ภูมิอากาศพอๆ กับเมืองไทย

รัฐที่ฉันมาอาศัยเป็นบ้านหลังที่สองคือรัฐอินดีแอนา (Indiana) มีชื่อเล่นว่า Hoosier State ชื่อ Hoosier เป็นชื่อทีมบาสเกตบอลที่โด่งดังเป็นความภาคภูมิใจของชาวรัฐนี้   นับเป็นอีกรัฐที่น่าปวดหัว เพราะแต่ละเมืองใช้เวลาแตกต่างกัน เส้นแบ่งเวลาไทม์โซนผ่ากลางรัฐพอดี เวลาคนต่างเมืองในรัฐนัดกันจะถามก่อนว่าเจอกันเวลาเซนทรัลไทม์โซนหรืออีสเทิร์นไทม์โซน เช่น เมืองที่อยู่ใช้อีสเทิร์นไทม์โซน แต่เมืองถัดไปกลับใช้เซนทรัลไทม์โซน ระยะเวลาจะห่างกันหนึ่งชั่วโมง คือหากเมืองฉันเวลา 8 โมงเช้า เมืองที่ใช้เซนทรัลไทม์โซนยังเป็นเวลา 7 โมงเช้า ประมาณนั้น

เพื่อนหลายคนถามว่าบ้านอยู่ตรงส่วนไหนในอเมริกา ง่ายสุดคือให้กางแผนที่อเมริกา แล้วมองหาทะเลสาบมิชิแกน ซึ่งหาไม่ยาก เพราะรูปร่างเหมือนจู๋ตาแก่น่ารักน่าเอ็นดู จากนั้นก็ชี้หมับไปที่ปลายจู๋ แล้วอธิบายอย่างภาคภูมิใจว่า นี่ไง บ้านอยู่ปลายจู๋ตาแก่พอดิบพอดี

แต่ที่น่าสนใจกว่าคือรัฐฉันคือรัฐเพื่อนบ้าน รัฐมิชิแกนที่มีชื่อเล่นเหมือนชื่อหนังสยองขวัญว่า รัฐวูฟเวอรีน (Wolverine State)

ความที่อยู่ติดชายแดนรัฐมิชิแกน แค่ขับรถไปสิบนาทีก็ข้ามรัฐแล้ว เลยมักข้ามไปเที่ยวบ่อยๆ  นับเป็นเรื่องบันเทิงของคนเมืองชายขอบ โดยเฉพาะยุคที่ยังมีกฎหมายห้ามขายเหล้าในวันอาทิตย์ อย่างที่บอกแหละว่าอเมริกากว้างใหญ่ไพศาล แต่ละรัฐมีตัวบทกฎหมายแตกต่างกันออกไป สมัยก่อนกฎหมายรัฐอินดีแอนาห้ามขายเหล้าวันอาทิตย์  คิดหรือว่าบรรดาพลเมืองอินดีแอนาจะยอมลงแดง พอถึงวันอาทิตย์ก็ขับรถข้ามพรมแดนรัฐซึ่งเป็นเพียงถนนเส้นเล็กๆ กั้น ปร๋อไปหอบหิ้วเหล้าในรัฐมิชิแกน ซึ่งร้านเหล้าเรียงรายตรงพรมแดนรัฐ เพื่อให้ขี้เมาชาวอินดีแอนาข้ามมาหอบข้ามรัฐกลับไป ตอนนี้ยกเลิกกฎหมายที่ว่าแล้ว แต่ในยุคที่ฉันมาอยู่ที่นี่ใหม่ๆ การขับรถข้ามพรมแดนรัฐไปซื้อเหล้าในมิชิแกนยังเป็นกิจกรรมบันเทิงเริงใจกันอยู่

จริงๆ แล้วรัฐมิชิแกนน่าจะได้ชื่อเล่นว่ารัฐแอปเปิลและองุ่นมากกว่า เพราะเต็มไปด้วยสวนแอปเปิลและไร่องุ่นที่ผลิตไวน์อย่างเป็นล่ำเป็นสัน แอปเปิลมิชิแกนขึ้นชื่อว่าอร่อยที่สุดในอเมริกา  น่าแปลกใจที่กลับมีชื่อเล่นว่าเป็นรัฐวูล์ฟเวอรีน

หลายคนคงคิดว่าไอ้เจ้าวูล์ฟเวอรีนน่าจะมีแต่ในหนังฮอลลีวูดเท่านั้น วูล์ฟเวอรีนคือซูเปอร์ฮีโร่ในหนังสือการ์ตูนอเมริกันของมาร์เวลคอมิกส์ แต่วูล์ฟเวอรีนมีอยู่จริง อาศัยตามป่าเขาลำเนาไพรในรัฐมิชิแกนนี่เอง

มิชิแกนเป็นรัฐทางตอนเหนือของอเมริกา ชื่อรัฐนั้นนำมาจากชื่อทะเลสาบมิชิแกน ซึ่งเป็นภาษาอินเดียนแดงเผ่าชิปเปวา หมายถึงห้วงน้ำกว้างใหญ่ จะไม่กว้างได้ยังไง แค่ทะเลสาบมิชิแกนก็กินอาณาเขตไปถึง 5 รัฐแล้ว แล้วเป็นรัฐอกแตก เพราะถูกทะเลสาบสองแห่งคือทะเลสาบมิชิแกนและทะเลสาบฮูรอนแบ่งเป็นสองฟาก  ทั้งรัฐเต็มไปด้วยป่าและทะเลสาบ ยกเว้นทางตอนใต้ที่เป็นสวนผลไม้

จริงๆ แล้ววูล์ฟเวอรีนไม่ใช่หมาป่าแต่อย่างใด   แต่เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์เพียงพอนขนาดใหญ่สุด อยู่ในสกุล Gulo ที่น่าขำมากคือมีความหมายว่าจอมตะกละ ดูทรงแล้วคงกินไม่เลือก เจ้านี่น่าจะชอบอากาศหนาว ซึ่งมิชิแกนก็หนาวสะพรึงถึงใจ เจ้าวูล์ฟเวอรีนเลยอยู่กันเป็นหมู่คณะจนกลายเป็นที่มาของชื่อเล่นรัฐ

แม้อากาศจะหนาวเหน็บยังไง เจ้านี่ก็ไม่แคร์ เพราะขนหนาเป็นพุ่มแถมไม่อุ้มน้ำ ความซวยเลยบังเกิด  ถูกล่าเอาขนไปทำเสื้อหนาวมาทุกยุคสมัย ถ้าไม่ติดตรงเขี้ยวแหลมๆ ก็ดูน่ารักเหมือนกัน ด้วยรูปร่างขนาดหมาตัวย่อมๆ มองเห็นแต่ไกลเหมือนหมีหางยาวตัวฟู ดูน่าอุ้ม แต่อย่าไปอุ้มเลยถ้ายังไม่อยากถูกข่วนหน้าแหก

หลายคนอยากเอามาเป็นสัตว์เลี้ยง แต่คงไม่สามารถ เพราะนอกจากจะเล็บคมฟันแหลมแล้ว ยังเหม็นร้ายกาจ เหม็นขนาดได้ฉายาว่าไอ้หมีนักตดหรือเจ้าแมวเหม็นเลยทีเดียว เผลอๆ อาจสาหัสกว่ากลิ่นสกั๊งค์ จะว่าไปกลิ่นสกั๊งค์นี่กลิ่นเหมือนสะตอดองหรือยางไหม้ไฟ ไม่ได้เหม็นฉุนเฉียวร้ายกาจเท่าไหร่นักหรอก คาดว่าไอ้หมีนักตดคงกลิ่นแรงกว่าเยอะ

ที่อยู่ของวูล์ฟเวอรีนในอเมริกาเหนือคือแคนาดา แต่คาดว่ามีการอพยพลงมาทางใต้ ซึ่งรัฐมิชิแกนมีพรมแดนติดแคนาดา เลยมุ่งหน้าอพยพลงใต้ เพราะอุ่นกว่าแคนาดาเล็กน้อย ซึ่งอยากจะบอกว่าพวกแกคิดผิด โซนที่เรียกว่ามิดเวสต์ที่รวมรัฐมิชิแกน อินดีแอนา และอีกหลายรัฐที่ถูกจัดอันดับเป็นเมืองที่หนาวที่สุด 10 อันดับในอเมริกา มีอะแลสกาโผล่มา 2-3 เมือง นอกนั้นมิดเวสต์ฟาดเรียบเรื่องความหนาวสะพรึงถึงกึ๋น เพราะลมหนาวจากขั้วโลกเหนือพัดโครมผ่านทะเลสาบมิชิแกนมาถล่มย่านมิดเวสต์ทุกปีไป การขุดรถออกจากหิมะจึงเป็นความชำนาญของคนย่านนี้

วูล์ฟเวอรีนเป็นสัตว์หายาก  อาศัยอยู่แถบเหนืออันหนาวเหน็บเท่านั้น  อย่างเขตอาร์กติก เทือกเขาในรัฐอะแลสกา แคนาคาตอนเหนือ ไซบีเรีย คาบสมุทรสแกนดิเนเวีย รัสเซีย ประเทศแถบทะเลบอลติก ยาวไปถึงมองโกเลียและตอนเหนือของจีน อย่างมณฑลเฮย์หลงเจียงและเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์

แปลกตรงที่เคยเจอวูล์ฟเวอรีนเตร็ดเตร่ลงใต้ไปถึงเทือกเขาเนวาดา ใกล้กับทะเลสาบทาโฮ ซึ่งเป็นเขตอบอุ่นกว่าเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้เอง ที่น่าห่วงคือเจ้านี่มีลูกน้อยอีกต่างหาก  ชาวโลกเลยกังวลว่าจะสูญพันธุ์ในอีกไม่ช้า

แม้ว่าจะเป็นสัตว์นักล่า แต่ความน่ารักปุกปุยและนิสัยประหลาดๆ เลยมีชื่อเล่นน่าเอ็นดูหลายชื่อ เช่น ไอ้ตัวตะกละ เจ้าพุงโต แบดเจอร์จอมสวาปาม ส่วนคนจีนนั้นตั้งชื่อให้อย่างน่ารักว่า เจ้าหมีตัวเล็กหรือเตียวสยฺง

การที่รัฐมิชิแกนมีชื่อเล่นว่ารัฐวูล์ฟเวอรีน น่าจะมาจากการล่าเจ้าหมีตัวเล็กมาทำเสื้อหนาวนั่นแหละ เพราะดินแดนทางตอนเหนือของรัฐมีบริษัทค้าขนสัตว์ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 18  แต่ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตามที  วูล์ฟเวอรีนกลายเป็นสัตว์นำโชคประจำมหาวิทยาลัยมิชิแกนไปแล้ว เช่น ทีมดีทรอยต์วูล์ฟเวอรีน ซึ่งเป็นทีมเบสบอลระดับเมเจอร์ลีกทศวรรษที่ 1880

ไม่ใช่ว่าวูล์ฟเวอรีนเพิ่งจะกลายเป็นสัญลักษณ์ของรัฐมิชิแกน ย้อนกลับไปถึงยุคสงครามกลางเมือง นายพลจอร์จ อาร์มสตรอง คัสเตอร์ หรือนายพลคัสเตอร์ผมยาวที่เหล่าอินเดียนแดงเรียกขานก็เรียกกองกำลังชาวมิชิแกนของตนว่าชาววูล์ฟเวอรีน โดยตะโกนปลุกขวัญให้ชาววูล์ฟเวอรีนทั้งหลายสู้ตายในสนามรบ

แม้ว่าวูล์ฟเวอรีนคือสัตว์ประจำรัฐมิชิแกน  กลับน่าเป็นห่วงเพราะใกล้สูญพันธุ์เต็มที ฉันเองไม่เคยเห็นตัวจริง แต่เคยเห็นที่สตัฟฟ์ไว้ในพิพิธภัณฑ์   ได้แต่ถอนหายใจวิตกว่าอีกไม่นานเจ้านี่จะหายไปจากมิชิแกนอย่างถาวร