เมื่อลูกค้าไม่ใช่พระเจ้า 3

“อเมริกันคัน” เรื่องราวเกี่ยวกับอเมริกาในบางแง่มุมในอเมริกาที่หลายคนไม่เคยรู้หรือเคยรับรู้มาบ้าง แต่อาจมองไม่เห็นภาพรวมชัดเจน เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้ เจ้าของคอลัมน์ที่เขียนลงในต่วยตูนมาถึง 10 ปี นำมาเขียนเล่าสู่กันฟังแบบสนุกๆ เหมือนการเล่าให้เพื่อนฟัง โดยคงบุคลิก “ต่วยตูน” ดั้งเดิมเอาไว้คือสาระและบันเทิง

ช่วงแรกที่ตกแต่งร้าน ฉันเอากังสดาลไม้อันใหญ่เบ้อเริ่มที่ซื้อจากตลาดจตุจักรขึ้นไปแขวนหน้าร้าน ลุงคนหนึ่งหน้าตาไม่ได้แตกต่างจากคนบ้านเฮา  เดินผ่านมาเห็นเข้าก็ดีอกดีใจยกใหญ่ รีบเดินเข้ามาจ้องหน้าฉันทันที

หลังจากจ้องอยู่ราวห้านาที แกก็ถอนหายใจเฮือกเหมือนลิงโดนตบแย่งกล้วยจากมือ หรือคาดว่าลุงคงรู้ว่าเจ้าของร้านนี้มันบ้าๆ บอๆ เลยกลัวจนไม่กล้าเอ่ยถามอะไร อดรนทนไม่ไหวกัดฟันถามไปว่า

“เฮ้..ยูจะเอาอะไร มายืนถอนหายใจเฮือกๆ แบบนี้ มีอะไรให้ไอช่วยมั้ยน่ะ หือ”

ตะแกจ้องหน้าฉันอีกรอบอย่างเศร้าๆ  พูดภาษาอังกฤษกระท่อนกระแท่นว่า

“ไอคิดถึงลูกสาวของไอเหลือเกิน ยูจ๋า หน้าตายูช่างเหมือนลูกสาวที่บ้านเกิดไอไม่มีผิด”

ฉันใจอ่อนลงมานิดนึง เลยถามด้วยเสียงที่นิ่มลงกว่าเดิม

“ลุงมาจากประเทศไหนล่ะ”

“อูกานด้า”

“หา..อูกานด้า”

แล้วสมองพุ่งวาบสั่งการทันทีว่า นี่มันประเทศที่มีแต่ “คนดำ” นี่หว่า เอ๊ะ..สรุปว่าหน้าตาฉันกระเดียดไปทางคนป่าใช่มั้ย..ลุงแกถึงเข้ามาทักทายเสมือนว่าเป็นเผ่าเดียวกัน อุมป่ะๆๆๆๆ คิดแล้วก็เดินเลี่ยงไปส่องกระจกในร้าน ยังไม่ทันจะถามอะไร  แกเริ่มต้นฟูมฟายออกมาอีก

“ตอนแรกเห็นไอ้ที่แขวนหน้าร้าน นึกว่ายูเป็นคนเผ่าเดียวกับไอ โอ้..พอเดินเข้ามาเห็นหน้ายูเท่านั้นแหละ ไอเกือบจะร้องไห้  เพราะเหมือนลูกสาวไอที่ตายด้วยโรคห่าเมื่อสามปีที่แล้วไม่มีผิด”

นาทีนั้นความสงสารทั้งหลายทั้งปวงหายวับทันใด…!!!

หลังจากลุงเดินระทวยออกจากร้านแล้ว ฉันเดินไปส่องกระจกอีกเป็นรอบที่ 10 ของวันนั้น ด้วยความกังขาในความงามของตนเองอย่างที่สุด

หลังจากนั้นไม่นาน ระหว่างที่กำลังจัดโน่นจัดนี่ขยับข้าวของในร้าน เด็กหญิงผิวคล้ำจัดหน้าดำเมี่ยมผมหยิกหย็องตาพองโปนตามเผ่าพันธุ์แอฟริกัน ผูกโบว์แดงแสบตาเดินลั่นล๊าเข้ามาในร้าน น้องดำดอทคอมอายุประมาณ 5 ขวบ แต่ดูไม่กลัวอะไรทั้งสิ้นในโลก     ยังไม่ทันที่สตรีไทยวัยคราวป้าจะเอ่ยปากถาม น้องหนูแผดปริ๊ดสุดเสียงออกมาอย่างตื่นเต้น

“อีผ่ออีแหม่..ฟ่าวมาเบิ่งนี่แหน่!”

เกิดมาเพิ่งจะเคยเห็นเด็กผิวสีเว้าลาวกลางอเมริกา…!  ชั่วตดยังไม่ทันหายเหม็น  ขณะนั่งงงปานไก่ชนถูกถีบกลางอากาศอยู่นั้น ชายเอเซียร่างสันทัดเดินจูงมือสาวผิวสีเข้ามาในร้าน พอเห็นหน้าฉันเท่านั้นแหละ พ่อหนุ่มยกมือไหว้ปะหลกๆทันที

“เอื้อยแม่นคนลาวหวา”

พอได้ฟังพ่อหนุ่มเว้าออกมาจั่งซั้น เอ๊ย ดังนั้น  รีบตอบกลับไปว่า

“บ่แม่นๆ  เอื้อยเป็นคนไทย”

พ่อหนุ่มทำหน้าผิดหวังนิดหนึ่งแล้วเว้าลาวออกมาเจื้อยแจ้ว  ฉันตะแคงหูฟังแบบไม่ต้องใช้ล่าม  ได้ความว่าพ่อหนุ่มคนนี้เป็นคนลาวเวียงจันทน์ อพยพมาอยู่อเมริกานานพอสมควร แล้วได้งานเป็นคนงานในโรงงานทำขนม   จนเจอรักแท้กับแม่สาวผิวหมึก  เลยแต่งงานมีลูกเต้าเป็นน้องดำดอทคอมอย่างที่เห็นนี่แหละ

ฉันหันไปมองเจ้าสาวผิวสีซึ่งยืนยิ้มอายๆ  แล้วนึกเอ็นดู   พ่อหนุ่มลาวผู้หลงใหลของดำเว้าบอกทำนองว่าสอนเมียทำกับข้าวหลายอย่างแล้วนะ ทั้งปลาร้าปลาแจ่ว แจ่วบอง ลาบก้อย แต่เมียชอบกินไข่ดาวมากที่สุด

เออ..เจริญล่ะ..อาหารลาวแซ่บๆ ไม่ชอบ ดันชอบไข่ดาวพื้นๆ ฉันเลยหันไปถามนางเป็นภาษาอังกฤษว่าชอบอาหารลาวไหม  น้องดำขำตอบมาเป็นภาษาลาวแปร่งๆ ว่า

“มักหลายๆ”

ว่าแล้วยิ้มยิงฟันขาวจั๊วะตัดกับสีผิว  ทำให้ฉันอดหัวเราะไม่ได้   เริ่มชอบนางขึ้นมาเล็กน้อย   ระหว่างที่คนเอเซียหัวดำสองคนเว้ากันอย่างออกรสออกชาติสองภาษา คือฉันพูดภาษาไทยสำเนียงนนทบุรีของฉันนี่แหละ ส่วนพ่อหนุ่มลาวเว้าลาวโลด แต่เข้าใจกันดี เพราะใครๆ ก็รู้ว่าทั้งสองภาษาใกล้เคียงขนาดไหน

ระหว่างเม้ามอยม่วนชื่น   นางแม่จูงลูกสาวเดินดูของในร้าน ฉันอดไม่ได้เลยหยิบกำไลแขกวงเล็กๆ วาวๆ  ที่ซื้อมาจากพาหุรัด ส่งให้ลูกสาวพ่อหนุ่มลาวเป็นของขวัญ

บางทีน้ำใจเล็กๆ น้อยๆ ก็ทำให้โลกน่าอยู่ขึ้นมานิดหน่อย  เพราะสิ่งที่ได้รับกลับมาคือรอยยิ้มกว้างของลูกสาวพ่อหนุ่มลาวนั่นเอง  เห็นยิ้มสว่างไสวแบบนี้แล้วชื่นใจ  จากนั้นครอบครัวดำปนลาวก็โบกมือหยอยๆ ลาจากไปในตอนเย็น

ไหนๆ เล่าเรื่องร้านแล้วขอเล่าแถมให้อีกหน่อยว่า ถือเป็นธรรมเนียมของการทำมาค้าขายในอเมริกาเลยก็ว่าได้    ที่เจ้าของร้านและพนักงานต้องทักทายลูกค้าก่อนเสมอ ราวกับเป็นข้อบัญญัติให้ปฎิบัติตามอย่างเคร่งครัด  ยกตัวอย่างเช่น เวลาเราไปซื้อของในห้างหรือซุปเปอร์มาร์เก็ต พนักงานซึ่งยืนเกาตูด ทำหน้าบึ้งปานโดนเมียตบเมื่อห้านาทีที่แล้ว  จะต้องรีบหันมาฉีกยิ้มให้เราแล้วทักว่า

“สวัสดีครับ เป็นอย่างไรบ้างวันนี้”

ช่วงแรกที่ฉันมาอยู่อเมริกา มักตกใจทุกทีที่พนักงานในร้านทัก ได้แต่อึกอักนึกหาคำตอบอยู่ไปมา จนสามีชิงตอบไปว่า “ไอ แอม กู๊ด” นี่แหละ พอหลังๆ เวลาพนักงานทัก ฉันตอบแบบนั้นทุกครั้ง แต่อดสงสัยไม่ได้ว่า ถ้าเกิดว่าเราหงุดหงิดหรืออารมณ์ไม่ดีล่ะ จะตอบ “สบายดี” ได้มั้ย สามีจ้องหน้าเมียขี้สงสัยแล้วบอกว่า

“ตอบอะไรก็ได้ไปเหอะ คนแถวนี้เค้าทักเป็นมารยาทเท่านั้นแหละ ไม่ได้จะเอาคำตอบไปกู้ชาติหรอก”

เวลาฉันทำกิจการร้านของตัวเอง  ต้องกระดกลิ้นทักทายลูกค้าแบบนี้เหมือนกัน ไม่เหมือนร้านในเมืองไทย  เจ้าของร้านมักกวาดตาสำรวจเสื้อผ้าหน้าผมของลูกค้าก่อนหนึ่งรอบ เพื่อประเมินการจับจ่ายใช้สอยเพื่อตัดสินใจว่าจะทักหรือไม่ทักลูกค้ารายนั้นดี  ที่เคยเจอมากับตัวคือวันไหนฉันแต่งตัวดี เจ้าของร้านในเมืองไทยทักทายเสียงอ่อนเสียงหวาน แต่ถ้าวันไหนใส่กางเกงชาวเลเก่าๆ เปื่อยยุ่ยเดินลากรองเท้าแตะคีบโทรมๆ พร้อมหิ้วถุงปุ๋ย  อย่าหวังเลยว่าเจ้าของร้านจะชายตามอง..

อย่าให้รวยขึ้นมานะ..ฮึ่ม..จะแอบไปปล้นร้านนั้นสักวัน..สาบาน!!!