ประธานาธิบดีแสนรักและแสนชัง

“อเมริกันคัน” เรื่องราวเกี่ยวกับอเมริกาในบางแง่มุมในอเมริกาที่หลายคนไม่เคยรู้หรือเคยรับรู้มาบ้าง แต่อาจมองไม่เห็นภาพรวมชัดเจน เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้ เจ้าของคอลัมน์ที่เขียนลงในต่วยตูนมาถึง 10 ปี นำมาเขียนเล่าสู่กันฟังแบบสนุกๆ เหมือนการเล่าให้เพื่อนฟัง โดยคงบุคลิก “ต่วยตูน” ดั้งเดิมเอาไว้คือสาระและบันเทิง

จริงๆ แล้วตั้งใจเขียนเรื่องนี้ในเดือนกุมภาพันธ์ เพราะนอกจากวาเลนไทน์ อเมริกายังมีวันสำคัญที่กำหนดให้เป็นวันหยุดราชการ คือ Presidents’ Day หรือวันประธานาธิบดี โดยถือเอาวันจันทร์สัปดาห์ที่ 3 เป็นวันประธานาธิบดี งั้นขอแก้ตัวด้วยการเขียนถึงเรื่องนี้ในเดือนมีนาคมแทนก็แล้วกัน

การเลือกวันจันทร์สัปดาห์ที่สามของเดือนกุมภาพันธ์เป็นวันประธานาธิบดี เนื่องจากเป็นวันเกิดจอร์จ วอชิงตัน ประธานาธิบดีคนแรก ซึ่งเกิดเมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1732 ตอนนั้นเรียกว่า ‘วันเกิดวอชิงตัน’ ต่อมาเปลี่ยนการเฉลิมฉลองวันเกิดประธานาธิบดีจอร์จ วอชิงตัน ให้ตรงกับวันจันทร์ที่ 3 ของเดือนกุมภาพันธ์ อีกทั้งยังเปลี่ยนชื่อเรียกวันดังกล่าวเป็น ‘วันประธานาธิบดี’ ด้วย

แรกๆ ฉลองกันแบบไม่ค่อยมีแบบแผนนัก จากนั้นมีการร่างพระราชบัญญัติให้วันนี้เป็นวันหยุดราชการมีผลบังคับใช้ในปี ค.ศ. 1971 ระบุให้วันจันทร์ที่ 3 ของเดือนกุมภาพันธ์ทุกปีเป็นวันประธานาธิบดี เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีของจอร์จ วอชิงตัน ประธานาธิบดีคนแรกนั่นเอง

ก่อนหน้าที่จอร์จ วอชิงตัน ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี เคยเป็นผู้บังคับบัญชาการทหารที่เก่งกล้าสามารถช่วงปี ค.ศ. 1775-1799 ตอนนั้นยังไม่มีการก่อตั้งประเทศสหรัฐอเมริกาเลยด้วยซ้ำ มีสถานะเป็นเพียงอาณานิคมของอังกฤษ

แต่จอร์จ วอชิงตัน นำการรบจนชนะในสงครามปฏิวัติอเมริกัน ประกาศอิสรภาพจากอังกฤษ แล้วขึ้นเป็นประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐอเมริกา สร้างคุณประโยชน์มหาศาลจนได้รับการยกย่องว่าเป็น ‘บิดาแห่งสหรัฐอเมริกา’

ไหนๆ ก็ไหนๆ แล้ว เมื่อเดือนกุมภาพันธ์เป็นเดือนเกิดประธานาธิบดีที่มีความสำคัญถึง 2 คน เลยออกแนวซื้อ 1 แถม 1 ด้วยการจับอับราฮัม ลินคอล์น ยัดเข้าไปเป็นแพ็กเกจคู่ เพราะในพระราชบัญญัติที่ว่านี้ระบุให้วันประธานาธิบดีเป็นวันแห่งการสดุดีอับราฮัม ลินคอล์น ประธานาธิบดีคนที่ 16 ซึ่งเกิดในวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1809 ด้วย

จากประธานาธิบดีคนแรกคือจอร์จ วอชิงตัน ในปี ค.ศ. 1789 มาจนถึงปัจจุบัน อเมริกามีประธานาธิบดีทั้งหมด 45 คน เพราะโกรเวอร์ คลีฟแลนด์ เป็นประธานาธิบดี 2 สมัย คือเป็นคนที่ 22 และคนที่ 24 ประธานาธิบดีที่เสียชีวิตขณะดำรงตำแหน่ง 4 คน ลาออก 1 คน ถูกลอบสังหาร 4 คน ประธานาธิบดีที่อยู่ในตำแหน่งสั้นที่สุดคือ วิลเลียม เอช. แฮร์ริสัน อยู่ในตำแหน่งเพียง 32 วัน

ประธานาธิบดีที่อยู่ในตำแหน่งนานที่สุดคือ ประธานาธิบดีแฟรงคลิน ดี รูสเวลต์ อยู่ในตำแหน่งอันทรงเกียรตินี้ถึง 4 สมัยหรือ 16 ปี จากนั้นมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งที่ 22 ในปี ค.ศ. 1951 กำหนดให้บุคคลที่จะดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีไม่เกิน 2 สมัยติดต่อกัน

ประธานาธิบดีคนที่ 44 นั้นถือเป็นการสร้างประวัติศาสตร์หน้าหนึ่งของอเมริกา เพราะเป็นประธานาธิบดีผิวสีคนแรก แถมดำรงตำแหน่งถึง 2 สมัยอีกด้วย

ทุก 4 ปีมีการสำรวจโพล ‘ประธานาธิบดีและความยิ่งใหญ่ของประธานาธิบดีในการเมืองของฝ่ายบริหาร’ โดยสำรวจความคิดเห็นนักวิจัยด้านสังคมศาสตร์ของสมาคมรัฐศาสตร์ เกี่ยวกับประธานาธิบดีและการเมืองของฝ่ายการบริหาร

สำหรับประธานาธิบดียอดเยี่ยมนั้น ผลสำรวจมักออกมาแบบนี้แทบทุกหน นั่นคือ 7 อันดับประธานาธิบดียอดเยี่ยมอภิมหาอมตะนิรันดร์กาลคือ อับราฮัม ลินคอล์น ตามด้วยจอร์จ วอชิงตัน, แฟรงคลิน ดี.รูสเวลต์, ธีโอดอร์ รูสเวลต์, โธมัส เจฟเฟอร์สัน, แฮร์รี ทรูแมน และดไวท์ ไอเซนฮาวร์ แต่อับราฮัม ลินคอล์น นั้นได้คะแนนนำสูงลิ่วมาทุกครั้ง แสดงว่าเป็นประธานาธิบดีในหัวใจประชาชนอย่างแท้จริง

ช่วงที่อับราฮัม ลินคอล์น เป็นประธานาธิบดี นับเป็นช่วงวิกฤติของประเทศ เกิดสงครามกลางเมือง แต่ด้วยความสามารถและบุคลิกภาพอันถ่อมตนแต่เด็ดขาด ประธานาธิบดีในดวงใจสามารถนำประเทศฝ่าวิกฤติไปได้ ที่สำคัญคือเป็นผู้ออกกฎหมายเลิกทาสในอเมริกา ท่ามกลางความแตกแยกระหว่างชาวอเมริกันรัฐทางเหนือกับอเมริกันในรัฐทางใต้ น่าเสียดายที่ถูกลอบสังหารขณะชมละครอยู่กับภรรยา ถือเป็นประธานาธิบดีคนแรกที่ถูกลอบสังหาร

มาดูกันดีกว่าว่าประธานาธิบดียอดยี้มีใครบ้าง ตัวแสบเข้าวินมาตามคาด เพิ่มเติมคือโดนัลด์ ทรัมป์ สุดห่วยห้าอันดับแรกคือแอนดรูว์ จอห์นสัน, แฟรงคลิน เพียร์ซ, วิลเลียม แฮร์ริสัน, เจมส์ บูแคนัน และมิสเตอร์เพรสสิเดนต์มหาเศรษฐีผู้มีเมียสวย โดนัลด์ ทรัมป์

ประธานาธิบดีแต่ละคนที่เป็นยอดยี้วีรกรรมวีรเวรแสบๆ ทั้งสิ้น มาว่ากันที่รองบ๊วย ซึ่งแต่ก่อนรั้งที่โหล่นั่นแหละ คือ ประธานาธิบดีเจมส์ บูแคนัน

กรณีเจมส์ บูแคนัน อยู่ในข่ายนอนกระดิกตีนเล่นทำเป็นทองไม่รู้ร้อน อีตอนที่รัฐทางใต้แยกตัวออกจากสหภาพแล้วรวมตัวเป็นสมาพันธรัฐ ในปี ค.ศ. 1861 แต่เจมส์ บูแคนัน กลับไม่ใช้อำนาจสั่งการให้รัฐทางใต้มารวมกับสหภาพเหมือนเดิม คือคิดจะให้ประธานาธิบดีต่อจากตัวเองมาเช็ดขี้ตรงนี้นั่นแหละ

กลายเป็นว่าทุกคนหันไปมองบูแคนัน แล้วชี้หน้าด่าทอพี่แกอลหม่าน โทษฐานไม่ยอมตัดไฟต้นลมจนลุกลามใหญ่โต ทำให้เกิดสงครามกลางเมืองเป็นเหตุให้ผู้คนล้มตายเป็นเบือ ถ้าความประพฤติน่ารักน่าเอ็นดูยังพอยกโทษให้ แต่ประธานาธิบดีรายนี้ดันใช้อำนาจแทรกแซงตุลาการในกรณีการตัดสินคดีความทาสผิวดำรายหนึ่งเลยยิ่งไปกันใหญ่

มาดูประธานาธิบดียอดยี้รายต่อไป รายนี้ถือเป็นประธานาธิบดีส้มหล่นโดยแท้ เพราะเป็นรองประธานาธิบดีเพลินๆ ประธานาธิบดีถูกลอบยิง ตัวเองเลยต้องกลายมาเป็นประธานาธิบดีแทนแบบไม่รู้อิโหน่อิเหน่ ประธานาธิบดีคนที่ว่าคือแอนดรูว์ จอห์นสัน

หลังจากที่ประธานาธิบดีอับราฮัม ลินคอล์น ถูกลอบสังหาร รองประธานาธิบดีจะต้องขึ้นเป็นประธานาธิบดีแทน แอนดรูว์ จอห์นสัน เลยก้าวขึ้นมาเป็นประธานาธิบดีอย่างงงๆ แต่ไม่วายออกลายแสบสุดๆทั้งที่บ้านเมืองยังอยู่ในภาวะย่ำแย่ เนื่องจากเพิ่งยุติสงครามกลางเมืองที่สู้รบกันมาอย่างยาวนาน

อับราฮัม ลินคอล์น ไม่สนับสนุนการค้าทาส แต่ประธานาธิบดีตัวแทนรายนี้กลับสนับสนุนทาสอย่างสุดลิ่มทิ่มประตู แถมยังใช้อำนาจที่ได้มาทำลายนักการเมืองคนอื่นที่เห็นต่างโดยไม่คำนึงถึงผลประโยชน์ของประเทศชาติบ้านเมือง และเป็นประธานาธิบดีที่ได้รับการจารึกไว้ในบัญชีหนังหมาว่าถูกแจ้งถอดถอนหรือที่เรียกว่า Impeachment ให้ออกจากตำแหน่งประธานาธิบดีคนแรกในประวัติศาสตร์อเมริกา แต่โชคยังดีที่คะแนนเสียงขาดไปหนึ่งเสียง พี่แกเลยรอดจากการถูกถอดถอนอย่างหวุดหวิด จึงกลายเป็นประธานาธิบดีที่คนอเมริกันจดจำทางลบจนทุกวันนี้