ทวี นันทขว้าง กับโอเปร่าสุดอาถรรพ์ 

นอกจาก นิยายออนไลน์ สนุกๆ แล้ว อ่านเอา ยังมีคอลัมน์ ‘หลงเลนส์’ บทความแสดงมุมมองผ่านภาพถ่ายที่ได้รับการบันทึกเรื่องราวของงานศิลปะทั้งไทยและเทศ โดย ตัวแน่น อีกหนึ่งคอลัมน์ที่ อ่านเอา อยากแนะนำให้คุณได้ อ่านออนไลน์

…………………………………….

มีอยู่ปีหนึ่งในงานรับน้องใหม่ของคณะจิตรกรรมและประติมากรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร ในยุคที่สงครามโลกครั้งที่สองเพิ่งจะสงบไปหมาดๆ นักศึกษารุ่นพี่ในสมัยนั้นเกิดไอเดียบรรเจิด ลงมือลงแรงกันจัดการแสดงโอเปร่าที่โรงละครแห่งชาติหลังเก่าที่ปัจจุบันไฟไหม้วอดวายไปหมดแล้ว คณะนักศึกษาอุตส่าห์ไปเสาะแสวงหาพระเอกเสียงเทเนอร์มาขับร้องประสานเสียงกับนางเอกเสียงโซปราโน มีดนตรีอย่างเดียวเดี๋ยวจะไม่หนำใจ เลยแถมให้มีการแสดงละครแนวเซอร์เรียลเหนือจริงด้วย ในฉากละครมืดๆ ทึมๆมี ทั้งหินปลอมและกิ่งไม้ที่ถูกอาบแสงสปอตไลต์ให้ออกแดงๆ ม่วงๆ แกมเขียวดูลี้ลับ

เปิดตัวด้วยฉากแรกพร้อมนักแสดงนับสิบพากันกรูออกมาประจำที่ทั่วเวที ก่อนจะพากันก้งโค้งกอดเข่าทำตัวกลมอยู่กับพื้นแสร้งว่าเป็นก้อนหินที่ไม่มีชีวิต ตรงกลางเวทีมีบัลลังก์ใหญ่โตพร้อมนักแสดงหุ่นล่ำนั่งแข็งทื่ออยู่บนนั้นนัยว่าข้าคือรูปปั้น ในขณะที่ทุกอย่างนิ่งสนิท มีเพียงสิ่งเดียวที่ขยับเขยื้อนไปมาอย่างฉวัดเฉวียนดึงดูดความสนใจของผู้ชมไปได้ทั้งหมด คือเงาตะคุ่มๆของนักแสดงที่แต่งตัวเป็นแวนโก๊ะในเสื้อคลุมสีแดง กำลังละเลงสีลงบนเฟรมผ้าใบด้วยอากัปกริยาสุดเมามัน จู่ๆ พอไฟเริ่มสว่าง เหล่าหินก็เริ่มขยับช้าๆ ในท่วงท่าที่แสดงถึงความเจ็บปวดรวดร้าว ในขณะเดียวกันรูปปั้นบนบัลลังก์ก็เริ่มโชว์ตีลังกาม้วนหลัง

ท่ามกลางความสับสนอลหม่านอยู่ดีๆ ก็มีช้างปลอมพร้อมคนขี่ถูกชักรอกเหาะลงมาจากด้านบนแบบไม่มีปี่ไม่มีขลุ่ย และแล้วทุกอย่างก็มืดสนิท ม่านปิดกะทันหันเป็นอันจบการแสดง พาให้ผู้ชมเกาหัวแกรกๆ งงเต๊กกันไปตามๆ กัน ถ้าคิดตังค์มีหวังโดนคืนตั๋ว

ประยูร อุลุชาฎะ หรือ ‘น. ณ ปากน้ำ’ ผู้ร่วมจัดโชว์โอเปร่าอันพิลึกพิลั่นนี้ เชื่อว่านี่คือ ‘อาถรรพ์’ เพราะหลังจากวันนั้นนักแสดงที่แต่งเป็นแวนโก๊ะก็มุ่งมั่นวาดภาพอย่างบ้าคลั่งละม้ายคล้ายวิญญาณแวนโก๊ะมาเข้าสิง ผลจากความมุมานะหลังจากนั้นก็ได้รางวัลเหรียญทองจากการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ชนะบ่อยจนได้เป็นศิลปินชั้นเยี่ยม เป็นศิลปินแห่งชาติ และได้รางวัลอะไรต่อมิอะไรอีกร้อยแปดพันเก้า กลายเป็นศิลปินแถวหน้าที่ฮอตที่สุดท่านหนึ่งของประเทศไทย อ้าว! เล่ามาซะยาวเหยียดนี่เรายังไม่ได้เฉลยอีกหรือว่าร่างทรงแวนโก๊ะท่านนี้คือใคร ก็ ทวี นันทขว้าง ไง

ที่ว่าแวนโก๊ะมีอิทธิพลอย่างสูงกับทวีก็น่าจะเป็นอะไรที่เห็นๆ กันอยู่ เพราะดูจากผลงานยุคแรกๆ ของทวีที่นิยมการปาดสีเป็นปื้นใหญ่ๆ หนาๆ มีการตัดเส้นสีเข้มรอบวัตถุ นั้นดูคล้ายผลงานของแวนโก๊ะในยุคพีกๆ มาก ต่างกันที่ภาพวาดของทวีมีสีที่สุขุมคุมโทนไม่แจ๋นแหลนเหมือนของแวนโก๊ะ ทวีมักเลือกใช้เฉดสีที่สร้างความรู้สึกลึกลับ สร้างบรรยากาศในภาพให้ดูวิเวกวังเวงแบบแปลกๆ องค์ประกอบในภาพนั้นก็ดูก้ำกึ่ง จะจริงก็ไม่ใช่จะปลอมก็ไม่เชิง แม้ในยุคหลังที่ทวีเปลี่ยนสไตล์การวาดภาพเป็นแนวใส่รายละเอียดยุบยิบ เกิดเป็นภาพชุดดอกไม้ใบหญ้าที่โด่งดัง ก็ยังคงอารมณ์ของภาพที่ดูเหนือจริงนี้ไว้ได้ เพราะเริ่มวาดภาพแนวนี้มาก่อนใคร ทวีจึงถูกยกย่องให้เป็นศิลปินเซอร์เรียลลิสม์คนแรกๆ ของประเทศไทย

เราไม่รู้หรอกว่าเวลาแวนโก๊ะวาดภาพ เฮียแกจะมีท่วงท่าอย่างไร จะยืนอยู่นิ่งๆ หน้าขาหยั่งวางภาพ แล้วค่อยๆ ใช้พู่กันปาดสีไปด้วยใจสุนทรีย์ หรือจะเป็นแนวฉวัดเฉวียนกระโดดเข้ากระโดดออก เอียงซ้ายเอียงขวา ปลดปล่อยอารมณ์ออกมาทางสีหน้าและท่าทางอย่างเต็มที่ เหมือนกับที่ทวีเคยแสดงในละคร แต่ที่แน่ๆคือในชีวิตจริงทวีก็มีลีลาไม่ต่างจากบนเวที ถึงเราจะเกิดไม่ทันแต่ดันรู้เข้าเพราะวันหนึ่งบังเอิญไปได้รูปถ่ายต้นฉบับชุดอันซีน เป็นรูปทวีหลายสิบรูปถ่ายต่อๆกันขณะที่ท่านกำลังวาดภาพตั้งแต่เริ่มจนจบ ดูเอาเองละกันขนาดตอนที่ท่านวาดภาพบึงบัวที่ดูสงบนิ่งสุดๆ ฟีลลิ่งยังมาซะเต็มขนาดนี้ ถ้าขืนวาดพายุ คลื่นยักษ์สึนามิ มีหวังเฟรมพังขาหยั่งระเบิด

ถ้าการร่วมแสดงโอเปร่าของทวีในครั้งนั้น ส่งผลให้แวนโก๊ะเข้าสิง ทำให้ธีมเซอร์เรียลของละครสุดงงยังคงแฝงอยู่ในผลงานของทวีทุกๆ ยุค แถมชี้นำลีลาการวาดภาพบนเวทีให้ติดตัวมาใช้ในชีวิตจริง อย่างนี้ต้องนับว่าเป็น ‘อาถรรพ์ยกกำลังสาม’ เลยทีเดียว

ภาพ :  “TAWEE NANDAKWANG IN STUDIO” เทคนิคภาพถ่าย ขนาด 7 x 5.5 เซนติเมตร ถ่ายโดย Luca Invernizzi Tettoni