![ร.5 กับ คาโรลุส-ดูรอง แค่สองเหลือแหล่](https://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/anowl-หลงเลนส์-002-ร5.jpg)
ร.5 กับ คาโรลุส-ดูรอง แค่สองเหลือแหล่
โดย : ตัวแน่น
นอกจาก นิยายออนไลน์ สนุกๆ แล้ว อ่านเอา ยังมีคอลัมน์ ‘หลงเลนส์’ บทความแสดงมุมมองผ่านภาพถ่ายที่ได้รับการบันทึกเรื่องราวของงานศิลปะทั้งไทยและเทศ โดย ตัวแน่น อีกหนึ่งคอลัมน์ที่ อ่านเอา อยากแนะนำให้คุณได้ อ่านออนไลน์
…………………………………………………………………………
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/07/ในสวนอักษร-BANNER-1000x1000-B-01.jpg)
จะหาว่าขี่ช้างจับตั๊กแตนก็คงไม่เถียง มีที่ไหนเหมาอัลบั้มทั้งเล่มพร้อมรูปถ่าย 500 รูปเพียงเพราะอยากจะได้รูปถ่ายแค่ 2 รูปที่แปะอยู่ในนั้น อ๊ะ อ๊ะ ก่อนจะทัวร์ลงรุมประณาม ขออนุญาตแก้ตัวสักประเดี๋ยวก่อน
อัลบั้มอายุร้อยกว่าปีนี้จริงๆ มีค่าไม่ใช่ไก่กา แต่ที่เดิมทีต้องมองข้ามไปเพราะมันไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับธีมประวัติศาสตร์ศิลปะไทยที่เราพยายามจะโฟกัสอยู่เลยแม้แต่น้อย ก็แหงสิ แล้วมันจะไปเกี่ยวกันได้ยังไงเพราะอัลบั้มที่ว่านี้ถูกผลิตขึ้นเมื่อราว พ.ศ. 2443 โดย Félix Potin ห้างสรรพสินค้าชั้นนำในประเทศฝรั่งเศส เพื่อแจกจ่ายทำโปรโมชันภายในบรรจุรูปถ่ายเซเลบ 500 คน 500 รูป อันประกอบไปด้วยกษัตริย์และราชวงศ์ นักการเมือง ดารา กวี จิตรกร ประติมากร นักวิทยาศาสตร์ นักกีฬา ฯลฯ ซึ่งเป็นคนดังในบ้านเขา ไม่ได้มีความสัมพันธ์อะไรกับบ้านเรา รูปคนส่วนใหญ่ในอัลบั้มเราจึงไม่คุ้นหน้า และไม่เคยได้ยินชื่อมาก่อน
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2089046.jpg)
เห็นครั้งแรกก็แค่จะพลิกดูเล่นเพลินๆ ไม่ได้คิดอะไร ปรากฏว่าท่ามกลางรูปถ่ายฝรั่งทั้ง 500 คนที่ติดเรียงรายอยู่ในอัลบั้มนั้น ดั๊นมีคนไทยหลุดเข้าไปติดทำเนียบเซเลบริตี้ในบ้านเขาอยู่ท่านหนึ่งทำเอาเราอึ้งอยู่ครู่ใหญ่ ท่านผู้นี้ไม่ใช่ใครที่ไหน ท่านคือพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือในหลวง รัชกาลที่ 5 ของเรานั่นเอง แค่มีรูปติดอยู่ในอัลบั้มคนดังของฝรั่งดูเหมือนจะเป็นเรื่องเล็กๆ แต่เอาเข้าจริงสิ่งนี้เป็นเรื่องใหญ่มหาศาล เพราะในยุคที่ฝรั่งกำลังบ้าล่าอาณานิคม ทยอยรวบรวมเอาประเทศแถบๆ บ้านเราไปเป็นเมืองขึ้น ประเทศไหนที่ถูกฝรั่งมองว่าด้อยพัฒนาล้าหลังไม่เหมือนพวกเขา มักถูกตราหน้าว่าเป็นบ้านป่าเมืองเถื่อนทั้งๆ ที่เป็นอย่างนั้นจริงหรือเปล่าก็ไม่รู้ แล้วก็โดนฝรั่งอ้างความชอบธรรมในการฮุบไปทีละประเทศสองประเทศ ในหลวง รัชกาลที่ 5 ท่านคงทรงหนาวๆ ร้อนๆ ถ้าอยู่เฉยๆ มีหวังประเทศสยามต้องเพลี่ยงพล้ำเสียเอกราชเป็นแน่แท้ รู้อย่างนี้แล้วท่านจึงนำความเจริญจากตะวันตกเข้ามายกเครื่องประเทศเป็นการใหญ่ ส่งโอรสธิดาไปศึกษาต่อในต่างแดนเพื่อให้ช่วยกันกลับมาพัฒนา และทรงเสด็จประพาสยุโรปด้วยพระองค์เองเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2440 ไปแสดงให้โลกรู้ว่าประเทศเราก็ยิ่งใหญ่ล้ำสมัยไม่ใช่บ้านๆ การเสด็จไปในครั้งนั้นในหลวง รัชกาลที่ 5 ยังได้ไปเจริญสัมพันธไมตรีกับเหล่าผู้นำในยุโรปที่มีอำนาจคับโลก รวมถึงเสด็จไปพบ และฉายพระรูปร่วมกับพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย ซึ่งเป็นกัลยาณมิตรที่รู้จักคุ้นเคยกันดีตั้งแต่สมัยที่พระองค์ยังดำรงพระอิสริยศแกรนด์ดุกซารวิตซ์ มกุฎราชกุมารแห่งรัสเซีย และได้เสด็จมาเยือนประเทศสยามอย่างเป็นทางการเมื่อ พ.ศ. 2434
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2089015.jpg)
ในช่วงเวลานั้น พระบรมฉายาลักษณ์ของในหลวง รัชกาลที่ 5 ที่ฉายร่วมเฟรมกับพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 รวมถึงพระบรมฉายาลักษณ์อื่นๆ ขณะที่เสด็จประพาสได้ถูกตีพิมพ์เผยแพร่ในหนังสือพิมพ์ทั่วยุโรป ทำให้ในหลวง รัชกาลที่ 5 โด่งดังเป็นที่รู้จักในระดับอินเตอร์ในเวลาอันรวดเร็ว ก็ขนาดห้างยังเอาพระบรมฉายาลักษณ์ไปใส่ในอัลบั้ม เหตุการณ์นี้ยังส่งผลทางการเมืองทำให้ประเทศอังกฤษและฝรั่งเศส ที่ฮึ่มๆ อยากได้สยามไปเป็นเมืองขึ้นหลังจากที่รวบประเทศรอบๆ บ้านเราอย่างพม่า เวียดนาม กัมพูชา มาเลเซีย ไปได้หมดแล้ว ถึงกับแหยงๆ พอรู้ว่าเราสนิทสนมกับรัสเซียซึ่งเป็นประเทศมหาอำนาจที่ยิ่งใหญ่มากในสมัยนั้น นี่จึงเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ประเทศไทยเป็นประเทศเดียวในภูมิภาคนี้ที่ยังคงครองเอกราชได้เรื่อยมาตราบจนปัจจุบัน
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2089017.jpg)
พระบรมฉายาลักษณ์ในหลวง รัชกาลที่ 5 ที่เก่าถึงยุคใครๆ ก็หมายปองอยากได้ไปบูชา คงไม่ต้องสาธยายให้ยืดเยื้อว่าทำไม ส่วนรูปถ่ายอีกรูปที่น่าสนใจก็เกิดบังเอิญพลิกไปเจอในอัลบั้มนี้ด้วย รูปที่ว่าคือรูปชาร์ลส์ เอมีล ออกุสต์ คาโรลุส-ดูรอง (Charles Emile Auguste Carolus-Duran) จิตรกรชาวฝรั่งเศสที่มีชื่อเสียงในการวาดภาพเหมือนบุคคลให้สมจริงมีชีวิตชีวาด้วยฝีแปรงที่แม่นยำฉับไวอันเป็นเอกลักษณ์ ผลงานของคาโรลุส-ดูรองนั้นจึงเป็นที่หมายปองของบรรดากษัตริย์ ขุนนาง ไฮโซ ไฮซ้อ ในยุโรป
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2089019.jpg)
เรื่องความสามารถของจิตรกรท่านนี้คงมาเข้าพระเนตรพระกรรณของในหลวง รัชกาลที่ 5 จนทำให้ในการเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2450 พระองค์ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งให้ว่าจ้างคาโรลุส-ดูรอง มาวาดพระบรมสาทิสลักษณ์จากพระองค์จริงในขณะที่ประทับอยู่ที่เมืองซานเรโม (San Remo) ประเทศอิตาลี
คาโรลุส-ดูรอง จึงเดินทางจากสตูดิโอของตัวเองในกรุงปารีสมายังซานเรโม และเมื่อมาถึงก็รีบจัดแจงสำรวจสถานที่ประทับ ปรากฏว่ามีแสงไม่เพียงพอ จึงตัดสินใจไปเช่าสตูดิโอของจิตรกรชาวอิตาเลียนชื่อว่า ฟรานเชสโก มาร์กอตตี (Francesco Margotti) เพื่อใช้เป็นที่ทำงาน ในช่วงต้นเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2450 ในหลวง รัชกาลที่ 5 ทรงเสด็จฯไปประทับเป็นแบบในสตูดิโอแห่งนี้อยู่หลายวัน ที่รู้รายละเอียดซะถี่ยิบอย่างกับตามเสด็จฯ ไปด้วย เพราะมีบันทึกไว้เป็นพระราชหัตถเลขาที่พระราชทานมายังเจ้าฟ้านิภานพดล เล่าเรื่องกิจวัตรประจำวัน และสิ่งที่พบเจอขณะที่ประทับอยู่ในต่างแดน ซึ่งภายหลังได้ถูกรวบรวมมาตีพิมพ์เป็นหนังสือพระราชนิพนธ์ ‘ไกลบ้าน’ ในพระราชนิพนธ์นี้มีข้อความตอนหนึ่งที่พระองค์ทรงเล่าไว้อย่างชื่นชมว่า
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2089021.jpg)
…มองสิเออดุรังนี้มีคุณสมบัติเป็นช่างเขียนแท้ คือเลือกดูหยิบที่ไหนงามว่องไวนัก มือซ้ายกำพุกันสดในกระดานน้ำยาทั้งใหญ่ทั้งเล็กหมดด้วยกันอยู่ใน 12 เล่ม พอใช้พุกันหมดก็พอแล้วทุกคราว ดูสนุกในเชิงเขียน เขียนๆ แล้วถอยหลังออกไปสามเก้ามองดู แล้วกลับเข้ามาเขียนใหม่ ถ้าเห็นอะไรงามที่ชอบใจจะเขียนก็ยกมือขึ้นเพียงหู ฤๅลืมเรื่องอะไรก็เกาศีศะ ถ้าจะไปหยิบอะไรที่โต๊ะก็วิ่งไปหยิบ ดูเหมือนหนึ่งว่าถ้าจะไปช้าๆแล้วกลับมาจะลืมความคิดที่เห็นงามนั้นเสีย…
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2089023.jpg)
เท่าที่รู้ในครานั้นคาโรลุส-ดูรองได้วาดพระบรมสาทิสลักษณ์ที่ดูคล้ายกันขึ้นมา 3 ภาพ เป็นภาพครึ่งพระองค์ 1 ภาพ ภาพเต็มพระองค์ภาพเล็ก 1 ภาพ และภาพเต็มพระองค์ภาพใหญ่ขนาดใกล้เคียงพระองค์จริงอีก 1 ภาพ ภาพใหญ่เบิ้มภาพสุดท้ายพร้อมรายละเอียดที่จัดเต็มกว่าภาพอื่นนี้ คาโรลุส-ดูรองต้องเอากลับไปวาดที่ปารีสอีกเป็นเดือนกว่าจะแล้วเสร็จ และก่อนส่งมอบยังได้นำไปจัดแสดงในกรุงปารีสด้วย พระบรมสาทิสลักษณ์ชุดนี้วาดออกมาได้ดี ใครเห็นต่างก็ชื่นชม ทำให้กลายเป็นชุดดัง มีแม้กระทั่งการถ่ายรูปพระบรมสาทิสลักษณ์แล้วเอาไปทำเป็นโปสต์การ์ด รวมถึงการจัดสร้างเป็นภาพพิมพ์เพื่อพระราชทานให้กับบุคคลต่างๆให้เอาไปเก็บไว้เป็นที่ระลึก
![](http://anowl.co/wp-content/uploads/2020/10/S__2097190.jpg)
ในปี พ.ศ. 2458 ภาพชุดนี้ยังถูกใช้เป็นต้นแบบให้พระสรลักษณ์ลิขิต จิตรกรวาดภาพเหมือนในราชสำนักคนแรกๆ ของเมืองไทยนำไปใช้ศึกษาเทคนิค และเป็นแบบในการวาดพระบรมสาทิสลักษณ์ขึ้นมาอีกชิ้น ผลงานของคาโรลุส-ดูรองนี้จึงเป็นทั้งครู และแรงบันดาลใจให้ศิลปินไทยในยุคต่อๆ มาได้ฝึกฝนเทคนิคและใช้เป็นแบบอย่าง
ข้อแก้ตัวฟังขึ้นไหมล่ะที่ยอมขี่ช้างจับตั๊กแตนเอามาทั้งอัลบั้มน่ะ มีสติสัมปชัญญะครบไม่ได้เลอะเทอะนะ
- READ เมื่อดาราทองมาเมียงมองรูปปั้น
- READ อินสนธิ์ วงศ์สาม ในคำนิยามของฉัน
- READ คีตาญชลี ในมโนภาพของ ถวัลย์ ดัชนี
- READ เริงระบำที่กลับมาร่ายรำ ของ เขียน ยิ้มศิริ
- READ พุทธศิลป์หมิ่นเหม่ สไตล์ ถวัลย์ ดัชนี
- READ อินทรีหน้าเหมือนอีกา เขาบอกว่าฝีมือ ถวัลย์ ดัชนี
- READ สถานการณ์เลยเถิด จุดกำเนิดอนุสาวรีย์ ศิลป์ พีระศรี
- READ งานแบบนี้ถวัลย์ ดัชนี ก็มีเหรอ?
- READ ระลึกถึงรุ่นหนึ่งศิลปากร
- READ นอกจากระเบิดปรมาณู รูปปั้นยังใช้สู้กันได้ด้วยแฮะ
- READ งานของเขียนในอิตาลีที่ไม่มีใครเคยเขียน
- READ บางกะปิแกลเลอรี ศูนย์ศิลปะที่มาก่อนกาล
- READ คงเหลือไว้แต่ในรูปถ่าย ยังดีกว่ามีวางขายกันเกร่อ
- READ คาร์ล ซันเดรสกี ระบายสี จากร้านเคเอฟซี
- READ ประเด็นดราม่าเรื่องม้าพระเจ้าตาก
- READ ทำไมทั้งไทยทั้งฝรั่งจึงคลั่งไคล้ ประเทือง เอมเจริญ
- READ ไก่ตีกัน ของขวัญจาก ถวัลย์ ดัชนี
- READ การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ จากบ้านๆ จนกลายเป็นงานช้าง
- READ โรแมนติกในความเรียบง่ายสไตล์หม่อมหลวงปุ่ม มาลากุล
- READ รูปคาโรลุส-ดูรอง ที่ต้องกราบ
- READ เสียงขลุ่ยทิพย์ ถึงไม่ได้ยินก็ฟินได้
- READ ก่อนย่าโมจะมายืนท้าวสะเอว
- READ นิโร โยโกตา ศาสดาแห่งภาพตลาดน้ำ
- READ จิตร ญี่ปุ่น ประกิต อเมริกา
- READ แนบ บังคม ครูช่างผู้ปิดทองหลังพระ
- READ ล่องไพรในหอศิลป์ไปกับ ไพฑูรย์ เมืองสมบูรณ์
- READ มนุษย์ดาว อังคาร กัลยาณพงศ์
- READ อันตรธานงานศิลป์
- READ นางฟ้าผู้ถูกครหา ลาวัณย์ อุปอินทร์
- READ ทวี นันทขว้าง กับโอเปร่าสุดอาถรรพ์
- READ เรื่องราวอันยาวนานกว่าจะมีพระประธานพุทธมณฑล
- READ 'เฟื้อ หริพิทักษ์' ครูใหญ่ผู้ไม่มีปริญญา
- READ รูปถ่ายศิลปะ สมบัติล้ำค่าที่อยู่นอกเรดาร์นักสะสม
- READ อิตาเลียนรามเกียรติ์
- READ โคแบรนด์สุดว้าว สุเชาว์ X พีระ
- READ เกิดอาการเธอดึงดูดฉัน ฉันดึงดูดเธอ
- READ เฮ้ย! นี่มันคอนเสิร์ตเกาหลี? หรืองานศิลปกรรมประจำปี?
- READ สาวเสร็จสรงสุดเซ็กซี่
- READ อลังการงานไทยในมหกรรมเวิร์ลแฟร์
- READ ระเด่น บาซูกิ อับดุลลาห์ จิตรกรชวาในราชสำนักไทย
- READ โหลดปุ๊บรู้ปั๊บรูปปั้น ร. 8
- READ ปั้นด้วยรัก จากใจ เฟื้อ หริพิทักษ์
- READ เถียงแทน ศิลป์ พีระศรี เรื่องอนุสาวรีย์ ร. 6
- READ ยันต์กันเก๊
- READ แช่ม เขามีชื่อ
- READ เจอจ่าง ที่ข้างทาง
- READ ร.5 กับ คาโรลุส-ดูรอง แค่สองเหลือแหล่
- READ หม่อมเจ้ายาใจ ใครปั้นยังคาใจ