วิลเลียม เชคสเปียร์

อ่านคลาสสิก โดย พงศกร อีกหนึ่งคอลัมน์ที่อ่านเอาภูมิใจนำเสนอกับการถ่ายทอดเรื่องราวของนักเขียนรุ่นเก่า ซึ่งมีผลงานเป็นตำนานและหาอ่านได้ยากยิ่งในยุคปัจจุบัน  เพื่อให้นักอ่านที่รักทุกเพศวัยจะได้สัมผัสกับความลึกซึ้งของงานเขียนและได้รับรู้เรื่องราวดีๆ มากมายในแวดวงวรรณกรรม

*************************

ความเอยความรัก  เริ่มสมัครชั้นต้น ณ หนไหน

เริ่มเพาะเหมาะกลางหว่างหัวใจ     หรือเริ่มในสมองตรองจงดี

นั่นสินะครับ ความรักเริ่มต้นจากที่ใดกัน แต่ที่แน่ๆ กลอนบทนี้มาจาก ‘เวนิสวาณิช’ พระราชนิพนธ์ที่ล้นเกล้ารัชกาลที่ 6 ทรงแปลมาจาก Merchant of Venice ของเชคสเปียร์ และถ้าจะกล่าวว่าคนไทยรู้จักเชคสเปียร์เพราะพระองค์ท่าน ก็คงไม่ผิดความจริงมากนัก

นอกจาก เวนิสวาณิช เชคสเปียร์ยังมีผลงานที่โด่งดังอีกเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็น โรเมโอและจูเลียต, Midsummer Night’s Dream, แฮมเล็ต, ตามใจฉัน หรือ As you like it, King Lear, Henry VI, แมคเบธ และอีกมากมาย

เชคสเปียร์คือนามแฝงของ วิลเลียม เชคสเปียร์ มหากวีเอกแห่งอังกฤษ เขาเกิดเมื่อปี พ.ศ. 2107 ตรงกับรัชกาลของสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ช่วงเวลาที่เรากำลังจะเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 โน่นเลย

เชคสเปียร์เป็นบุคคลลึกลับ ไม่ค่อยมีบันทึกอะไรมากมายให้คนรุ่นหลังได้ศึกษา แค่เราทราบว่าบ้านเกิดของเขาอยู่ที่เมืองสแตรทฟอร์ดริมแม่น้ำเอวอน เชคสเปียร์เกิดในครอบครัวที่มีฐานะ บิดาเป็นเทศมนตรี มารดามีที่ดินจำนวนมาก เชื่อกันว่าในวัยเด็กเขาได้รับการศึกษาที่ King’s New School โรงเรียนของลูกเศรษฐี คนที่มีฐานะ

เชคสเปียร์แต่งงานตอนอายุ 18 ปี กับภรรยาที่มีอายุมากกว่าเขา ทั้งสองมีลูกด้วยกันสามคน คนโตเป็นผู้หญิง คนที่สองและสามเป็นฝาแฝด

ไม่มีใครรู้ว่าเชคสเปียร์เริ่มเขียนงานตั้งแต่เมื่อไหร่ แต่ปรากฏว่ามีการแสดงละครที่เป็นบทประพันธ์ของเชคสเปียร์ตั้งแต่ พ.ศ. 2135 แล้ว ในเวลานั้นเชคสเปียร์อายุราวๆ 28 ปี เชคสเปียร์เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในลอนดอน ผลงานของเขาแสดงที่โรงละคร Lord Chamberlain’s Men เพียงแห่งเดียว ว่ากันว่าสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 โปรดปรานงานของเชคสเปียร์เป็นอย่างมาก ถึงกับปลอมพระองค์ เสด็จพระราชดำเนินไปชมละครของเขาอยู่บ่อยๆ และนั่น สร้างความริษยาให้กับบรรดากวีและนักเขียนบทละครที่มีชื่อเสียงในเวลานั้นเป็นอย่างมาก

หลายคนถึงกับเขียนบทความปรามาสว่าเชคสเปียร์เป็นคนบ้านๆ ใช้ภาษาไม่สวยเหมือนกับกวีชั้นสูง แต่อาจจะเพราะความบ้านๆ ของเชคสเปียร์นี่ก็ได้ ที่เข้าถึงคนหมู่มาก และทำให้ละครของเขายิ่งเป็นที่นิยม แม้สมเด็จพระราชินีเอลิซาเบธที่ 1 จะสิ้นพระชนม์ไป คณะละครของเชคสเปียร์ก็ยังได้รับความนิยมจากพระเจ้าเจมส์ที่ 1 ได้รับพระราชทานตราทะเบียนหลวงและเปลี่ยนชื่อคณะละครเป็น King’s Men

เชคสเปียร์ไม่ได้เขียนงานเพียงอย่างเดียว แต่เขาเองก็ร่วมแสดงในละครหลายๆ เรื่อง ทั้งที่ตัวเองเขียนและที่คนอื่นเขียน เขามีบทบาทอยู่ในวงสังคมลอนดอนจนกระทั่งปี พ.ศ. 2139 บุตรชายฝาแฝดของเขาเสียชีวิตลง เชคสเปียร์ก็ค่อยๆ หายไปจากวงสังคม

แม้ว่าเขายังมีงานละครออกมาอย่างต่อเนื่อง แต่ไม่มีใครรู้ว่าเขาไปอยู่ไหน ทำอะไรอยู่ นักวิชาการเรียกช่วงเวลานั้นว่า The Lost Year หรือ ‘ปีที่หายไป’ ของเชคสเปียร์ และช่องว่างตรงนี้เองที่ทำให้นักวิชาการ นักประวัติศาสตร์มีความคาดเดา และสันนิษฐานกันมาจนถึงทุกวันนี้

รวมถึงมีสมมติฐานหลายข้อเกี่ยวกับผลงานของเขาด้วย เป็นต้นว่า เชคสเปียร์อาจไม่ได้เขียนงานทั้งหมดด้วยตัวเอง แต่มีนักเขียนเงา เพราะสำนวนในบทละครบางเรื่องแปลกไปจากที่เขาเคยเขียนมาก เหมือนกับเป็นคนละคนกัน หรือบางทฤษฎีก็กล่าวว่าเชคสเปียร์อาจทำตัวเหมือนบรรณาธิการ มีคนช่วยกันเขียนบทละครบางเรื่องร่วมกับเขา เพราะบทละครในเรื่องเดียวกัน มีสำนวนหลายสำนวนที่ดูแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด เป็นต้น

สำหรับกวีที่ถูกพาดพิงมากทีสุดว่าร่วมเขียนงานกับเชคสเปียร์ก็คือ Christopher Marlowe ผู้เป็นเพื่อนร่วมเวทีและเป็นเหมือนกับศิษย์เอกของเชคสเปียร์ คริสโตเฟอร์มีผลงานเขียนเดี่ยวๆ ของตัวเองหลายเรื่อง และนักวิชาการตั้งข้อสังเกตว่าสำนวนของคริสโตเฟอร์นั้นมาปรากฏอยู่ในบทละครเรื่อง ‘เฮนรี่ที่เจ็ด’ ของเชคสเปียร์หลายบทหลายตอนเลยทีเดียว

ก็ว่ากันไป วิเคราะห์กันไปนะครับ ความจริงเป็นเช่นไรไม่มีใครรู้ได้ และช่องว่างนี้ก็ทำให้นักเขียนและผู้กำกับภาพยนตร์จำนวนมากเกิดแรงบันดาลใจ เขียนงานและสร้างหนังจำนวนมากออกมาโดยอาศัยช่องว่างทางประวัติศาสตร์ดังกล่าว เรื่องที่โด่งดังที่สุดเห็นจะไม่พ้น Shakespeare in Love ที่กวาดทั้งรายได้และรางวัลจากเวทีออสการ์ไปหลายรางวัลในปีนั้น

เชคสเปียร์เสียชีวิตในปี พ.ศ. 2159 อายุได้ 52 ปี ทิ้งผลงานบทละครจำนวน 38 เรื่อง กวีนิพนธ์แบบซอนเน็ต 154 เรื่อง และผลงานของเขาได้รับการแปลไปเป็นภาษาต่างๆ มากมาย รวมถึงนำมาจัดแสดงเป็นละครและภาพยนตร์มาจนถึงทุกวันนี้