中藥 – จงเอี้ยว

นอกจาก นิยายออนไลน์ สนุกๆ แล้ว อ่านเอา ยังมีคอลัมน์ ‘(เรื่องเล่า) 6,200 วันในไต้หวัน’ โดย คุณนายฮวง สาวไทยสุดไฮเปอร์ที่จับพลัดจับผลูมาอยู่ไทเปได้หลายปีดีดักกับเรื่องเล่าเกี่ยวกับการใช้ชีวิตในต่างแดนที่เต็มไปด้วยสีสันและมุมมองหลากหลาย เรื่องราวดีๆ ที่ อ่านเอา อยากให้คุณได้ อ่านออนไลน์

ช่วงนี้ไทเปร้อนมากกกกกก… 36 องศาเซลเซียสทุกวัน (แต่ real feel นี่อยู่ที่ 42-43 องศานะ) ถ้าไม่จำเป็นฉันก็ไม่ออกจากบ้านตอนแดดเปรี้ยงๆ เด็ดขาด😅 แล้วด้วยความที่โควิดยังไม่สร่างซาอีก ฉันก็เลยจำศีลต่อไป ทั้งๆ ที่ก็อยากจะไปเดินท่อมๆ ดูนู่นนี่บ้าง เผื่อจะได้มีอะไรมาเล่าให้ฟังกัน แต่ก็กลัวไหม้ซะก่อน😆 วันก่อนออกไปหาหมอตา ถึงได้เห็นว่ารถเมล์สายประจำที่ชอบขึ้นเวลาไปแถวตึกไทเป 101 ได้เปลี่ยนมาเป็นรถเมล์พลังงานไฟฟ้าไปซะแล้ว เลยบ่นกะคุณชายว่านี่ฉันจำศีลนานขนาดนี้เลยเหรอ แต่ก็นะ ทำอะไรไม่ได้ ระมัดระวังตัว นอนอ่านหนังสือจิบน้ำเก๊กฮวยอยู่บ้านต่อไป ฮ่าๆๆ

ร่างกายอิฉันเนี่ย แปล๊กแปลกจริงๆ ค่ะ คือเป็นคนร้อนในง่ายมาตั้งแต่เด็กๆ มีแผลในปากอยู่บ่อยๆ ก็จะพยายามเลี่ยงไม่กินของทอด หรือผลไม้ที่ชวนให้เกิดอาการร้อนใน แต่ตอนที่อยู่อเมริกา ทั้งๆ ที่ก็กินของทอดบ่อยๆ แต่ไม่เคยมีแผลในปากเลยค่ะ สันนิษฐานว่าน่าจะเกี่ยวข้องกับเรื่องอากาศ พอมาอยู่ไทเป หน้าร้อนทีไร ฉันต้องคอยดูแลตัวเองไม่ให้เกิดการร้อนในขึ้น หน้าร้อนปีที่แล้วดันพลาดไปนิด นอนน้อยไม่กี่วัน แผลในปากมาเลย ขนาดพอๆ กะเหรียญสลึง ทรมานสุดๆ กินไม่ได้ไปสองสัปดาห์กว่าๆ กันเลย ส่งคุณชายไปหาซื้อยาทาแผลในปาก ที่นี่ก็ไม่มียี่ห้อ Kenalog ขายอีก ได้ยี่ห้ออื่นที่มีตัวยาใกล้เคียงก็เอาไม่อยู่ มาปีนี้พออากาศเริ่มร้อนปุ๊ป ฉันก็ชงน้ำมะระบ้าง (เป็นมะระขี้นกหั่นตากแห้ง แล้วเอามาชงน้ำร้อนดื่ม เหมือนชงชาน่ะค่ะ) น้ำเก๊กฮวยใส่เก๋ากี้บ้าง ดื่มทุกวันที่ตื่นมาแล้วรู้สึกปากแห้งๆ

แล้วก็ให้บังเอิญที่นิตยสารไทเปฉบับประจำหน้าร้อนปีนี้ มีบทความชื่อ Soothing the Summer Heat with Herbal Dietary Therapies คนช่างร้อนในอย่างคุณนายฮวงก็เลยต้องคว้ามาอ่านซะหน่อย เผื่อจะรู้อะไรเพิ่มเติมเกี่ยวกับ 中藥 – จงเอี้ยว = ยาจีน ขึ้นมาบ้าง อ่านแล้วผิดหวังเล็กน้อย เพราะจริงๆ แล้วเป็นบทความเกี่ยวกับร้านขายยาจีนแถวต้าเต่าเฉิง (เขตเมืองเก่าที่ฉันเคยเล่าให้ฟังว่า ชาวไทเปจะไปจับจ่ายซื้อของกันช่วงตรุษจีนที่ถนนตี๋ฮว้าเจียนั่นล่ะ) แต่ก็โอเคค่ะ ได้ความรู้เกี่ยวกับการรับมือกับอากาศร้อนเพิ่มมานิดๆ ไว้ถ้ามีโอกาสไปแถวนั้นอีก ก็ว่าจะแวะไปเยี่ยมชมร้านขายยาจีนแห่งนี้ซะหน่อย

ในบทความ คุณเฉิน เจ้าของร้านยาจีน 德利泰 – เต๋อลี่ไท่ ได้กล่าวถึงเรื่องลดความร้อนในร่างกายว่า ในวันที่อากาศร้อนคนมักจะนิยมดื่มเครื่องดื่มเย็นๆ แต่นั่นจะยิ่งเป็นการเพิ่มความชื้นในร่างกายให้มากขึ้นไปอีก เขาแนะนำให้กิน Sichuan peppers หรือ 花椒 – ฮวาเจียว (ที่เป็นส่วนผสมหลักของหม่าล่าน่ะค่ะ ฉันเคยเขียนถึงไปแล้ว ลองไปค้นหาอ่านกันดูนะ) เพื่อช่วยขับเหงื่อ ขจัดความชื้น และบรรเทาความร้อนในร่างกายลง เท่าที่อ่านดูเหมือนว่าอาการร้อนในเกิดจากความชื้นสะสมในร่างกายเรามากเกินไปนั่นเอง แล้วยังบอกถึงชาสมุนไพรที่ควรดื่มในหน้าร้อนอันได้แก่ ใบหม่อน (Mulberry leaves) ตากแห้งที่มีคุณสมบัติบรรเทาความร้อน และยังช่วยลดอาการบวมน้ำในร่างกายด้วย ลูกหม่อนที่อุดมไปด้วยเส้นใยและธาตุเหล็ก ก็ช่วยเพิ่มเลือดและระบบเผาผลาญอาหาร นอกจากนี้ก็ยังมี Fish mint ที่ในภาษาจีนเรียกว่า 魚腥草 – อวี๋ซิงเฉ่า ฉันลองถามอากู๋ดูภาษาไทยคือผักคาวทอง (เพิ่งเคยได้ยินนี่ล่ะ แหะๆ) เอาอวี๋ซิงเฉ่ามาชงดื่ม ช่วยลดอาการอักเสบ บรรเทาอาการปวด และยังลดความร้อนในร่างกายด้วย แล้วถ้าเติมใบสะระแหน่เข้าไป จะได้ประสิทธิภาพช่วยลดความร้อนในร่างกายได้ดียิ่งขึ้น นอกจากชงเป็นชาดื่มแล้ว ก็สามารถเอามาต้มน้ำแกง หรือเอามาหั่นใส่ไข่เจียว ก็สามารถช่วยลดความมันของไขมันลงได้บ้าง

พูดถึงประสิทธิภาพชาสมุนไพรที่เกิดจากการผสมผสานอวี๋ซิงเฉ่ากับใบสะระแหน่แล้วได้ผลดีขึ้น ก็เลยอยากบอกเพิ่มเติมอีกนิด อย่างที่บอกไปแล้วค่ะ ฉันชงเก๊กฮวยดื่มในหน้าร้อน มีการใส่เก๋ากี้เข้าไปด้วย แต่คุณชายจะใส่เก๋ากี้ในถ้วยอิฉันมากกว่าของตัวเอง คุณชายบอกว่า มันจะได้ช่วยเสริมประสิทธิภาพแก้ร้อนในและบำรุงตาได้ดียิ่งขึ้น เอิ่ม… หมายถึงช่วยเรื่องสายตานะคะ ไม่ใช่เรื่องตีนกา บอกไว้ก่อนเผื่อใครเข้าใจผิด🤭 แล้วถ้าใครชอบดื่มชาเขียว ก็ควรใส่ดอกเก๊กฮวยลงไปผสมด้วย จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระได้ดียิ่งขึ้น อันนี้คุณชายเคยอ่านเจอ นับแต่นั้นมาเวลาฮีชงชาเขียวก็จะใส่ดอกเก๊กฮวยลงไปผสมด้วย

เรื่องของการผสมผสานสมุนไพรในตำรับยาจีนนี้สำคัญนะคะ มันจะช่วยเสริมฤทธิ์ยาหรือลดพิษของยาได้ เพราะสมุนไพรบางอย่างมีพิษ แต่ถ้ามีการนำสมุนไพรตัวอื่นมาผสมในสัดส่วนที่ถูกต้อง ก็จะทำให้มันกลายเป็นยารักษาโรคได้ ตามตำรา 黃帝內經 – หวางตี้เน่ยจิง ที่ถือว่าเป็นตำราหลักของการแพทย์แผนจีนโบราณกันมากว่าสองพันปีบันทึกไว้ว่า ตำรับยาจีน (中藥方劑 – จงเอี้ยวฟังจี้) นั้นประกอบด้วยตัวยาหลัก (主藥 – จู่เอี้ยว) ที่เป็นตัวยาสำคัญในตำรับ ที่ให้ผลรักษาตามอาการของโรค ตัวยาเสริม (臣藥 – เฉินเอี้ยว) คือตัวยาที่ช่วยเสริมหรือเพิ่มประสิทธิภาพของตัวยาหลัก และใช้รักษาอาการอื่นๆ ของโรคนั้นๆ ที่ตัวยาหลักไม่ครอบคลุมถึง นอกจากนี้ยังมีตัวยาช่วย (佐藥 – จั่วเอี้ยว) ที่ทำหน้าที่เสริมฤทธิ์ของตัวยาหลักและตัวยาเสริม เพื่อรักษาอาการรองและอาการอื่น หรือทำหน้าที่ลดพิษและควบคุมฤทธิ์ของตัวยาหลักและตัวยาเสริม หรือบางครั้งก็เป็นตัวยาที่ออกฤทธิ์ตรงข้ามกับตัวยาหลัก ตัวยาช่วยจั่วเอี้ยวนี้มักใช้ในปริมาณน้อย

ตัวสุดท้ายคือตัวยานำพา (使藥 – สื่อเอี้ยว) เป็นตัวยาที่ทำหน้าที่ปรับตัวยาในตำรับให้เข้ากัน และยังทำหน้าที่นำพาตัวยาอื่นๆ ในตำรับไปยังบริเวณที่ต้องการรักษา (เอ แบบนี้ Google Maps กะ GPS ก็ตกงานสิเนี่ย😁 ขำๆ นะคะ อย่าซีเรียส😆) อันนี้ก็ใช้ในปริมาณน้อยๆ เช่นเดียวกับจั่วเอี้ยวค่ะ ทั้งนี้ทั้งนั้น ไม่จำเป็นว่าตำรับยาต้องมีส่วนประกอบครบสี่อย่างนี้เสมอไปนะ ตัวยาหนึ่งๆ อาจทำหน้าที่หลายอย่างก็ได้ หากอาการเจ็บป่วยไม่ซับซ้อน ก็อาจมีแค่ตัวยาหลักและตัวยาเสริม ซึ่งถ้าไม่มีพิษหรือก่อให้เกิดอาการข้างเคียง ก็จบได้เลยที่ยาสองตัวนี้ นี่แค่หมายถึงเรื่องยานะคะ อาจมีวิธีรักษาอย่างอื่นเข้ามาช่วยประกอบอีกด้วย เช่น การฝังเข็ม เป็นต้น

ฉันเคยเล่าแล้วว่า เป็นคนไม่ชอบกินยา โดยเฉพาะยาจีน ที่นี่ส่วนใหญ่ตามคลินิกแพทย์แผนจีน เท่าที่เห็นจะจ่ายยาเป็นแบบผงๆ ใส่ซองกระดาษเป็นแพ็คเล็กๆ ให้ สำหรับไว้กินแต่ละครั้ง เมื่อตอนฉันมาถึงได้สักสาม-สี่ปี เคยไปยืนต่อคิวหาหมอแผนจีนชื่อดังด้านสูตินรีเวชเพื่อรักษาอาการไมเกรนและเรื่องร้อนในง่าย คุณหมอแมะเสร็จก็บอกว่า เรื่องร้อนในง่ายนี่แก้ลำบาก ระบบร่างกายฉันเป็นแบบนี้เอง แต่เดี๋ยวจะผสมยาระบายอ่อนๆเพิ่มให้ด้วย จะได้ไม่ท้องผูก ฉันเลยถามหมอว่าจะให้ยาเป็นผงๆ ใส่ซองกระดาษอย่างที่ฉันเคยเห็นใช่ไหม หมอตอบว่าใช่ ฉันโอดครวญว่า ฉันกินยาแบบนี้ไม่เป็นน่ะ แล้วมันต้องขมแน่ๆ เลย ไม่สามารถจริงๆ ค่ะ คุณหมอขา หมอก็สุดแสนจะใจดี บอกฉันแบบขำๆ เล็กน้อยว่า ไม่เป็นไร เดี๋ยวหมอสั่งให้เขาอัดเป็นเม็ดให้ก็ได้ คงกินได้แล้วนะ และแล้วฉันก็ได้ยาจีนอัดเม็ดมาหนึ่งกระปุก กินทีนึงหลายเม็ด (จำไม่ได้แน่ว่ากี่เม็ด) แต่ให้ตายเถอะ เวิร์กมากๆ ค่ะ กินยานั่นแล้วอิฉันถ่ายทุกวัน นอนหลับยาวสบายทุกคืน ตื่นมาก็สดชื่นแจ่มใส ไม่มีอาการปวดหัวเลย อารมณ์ดีมันทั้งวัน จนคุณชายเอ่ยปากว่า ยูหาหมอนี้ไปเรื่อยๆ เลยนะ ถ้าหาแล้วอารมณ์ดี ไม่ขี้หงุดหงิดอย่างเคยแบบนี้ แหมๆๆๆๆๆ ดูสิคะว่าฮีรักเมียฮีขนาดไหน🙄🤣

ภาพ : Taipei magazine