คุณครูคนใหม่

บรรณาภิรมย์ โดย หมอกมุงเมือง คอลัมน์ที่อ่านเอาขอมอบความรื่นรมย์ให้กับผู้อ่านด้วยภาพปกสวยๆ และเนื้อเรื่องในแบบต่างๆ ของนักเขียนชั้นครูที่เคยผ่านมือ ผ่านตาและผ่านใจ เพื่อให้ทุกคนได้ร่วมรำลึกถึงผลงานของนักเขียนแต่ละท่านให้พอหายคิดถึงแม้เวลาจะผ่านไปแล้วเนิ่นนาน ภาพและตัวอักษรจะปรากฏให้เห็นอีกครั้งในยุคของการอ่านออนไลน์

****************************

นวนิยายเรื่องนี้ เป็นเรื่องที่ผมตามหามานานหลายปีเลยครับ เพราะเคยประทับใจจากการชมภาพยนตร์ไทยเรื่องนี้ในตอนเด็ก (พ.ศ. 2518) ซึ่งนำแสดงโดย คุณพิสมัย วิไลศักดิ์ ในบทครูระเบียบ ตัวเอกของเรื่อง ร่วมด้วย คุณสมบัติ เมทะนี ในบทสันธาน นอกจากนี้ยังมีกลุ่มนักแสดงรุ่นใหม่วัยรุ่นในยุคนั้นก็คือ คุณ ภิญโญ ปานนุ้ย ในบทของลิ้นทอง และ คุณสมบูรณ์ สุขีนัย ในบทสันติ ลูกชายตัวแสบของสันธาน ภายหลังจากนั้น ภาพยนตร์แนวคุณครูกับนักเรียน ก็มีสร้างตามมาเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็น สวัสดีคุณครู ที่ คุณจารุณี สุขสวัสดิ์ เล่นเป็นเรื่องแรก ในปี 2520 ครูขาหนูเหงา หรือ ครูบ้านนอก ในปี 2521 ซึ่งผมต้องขอขอบคุณ คุณหมอภาคภูมิ มิตรนักอ่านที่ช่วยเสาะหาเรื่องนี้มาให้ ไว้ ณ ที่นี้ด้วยครับ

จากข้อมูลในหนังสือ ประวัตินักเขียนไทย เล่ม 1 ระบุว่า ‘พร น้ำเพชร’ คือนามปากกาของ คุณไพจิตร ศุภวารี ท่านเกิดเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2480 ที่จังหวัดนครสวรรค์ แต่มาเติบโตที่อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี ภายหลังจบชั้นประถมศึกษา เมื่อมีปัญหาจากบ้านถูกไฟไหม้ และครอบครัวฐานะลำบาก จึงต้องออกมาทำงานทุกชนิด ตั้งแต่เร่ขายของที่สถานีรถไฟ ขายน้ำ ขายลอตเตอรี บุหรี่ มะม่วงดอง แต่ภายหลังเมื่อน้าชายและน้าสะใภ้ยื่นมือเข้ามาช่วยอุปการะทำให้มีโอกาสได้กลับเข้ามาเรียนหนังสืออีกครั้งจนจบช่างกลปทุมวัน

ในด้านงานเขียน ท่านได้เริ่มต้นด้วยเรื่องสั้น ‘สันดานไพร’ และได้รับรางวัลชนะเลิศจากการประกวดของนิตยสาร บางกอก เมื่อปี พ.ศ. 2503 และหลังจากนั้นก็เขียนหนังสือเป็นงานอดิเรกเรื่อยมา โดยมี ส.เนาวราช นักเขียนรุ่นพี่ผู้มีชื่อเสียง เป็นเสมือนครูและพี่เลี้ยงในการเขียน

ผลงานเรื่องยาวที่หลายคนรู้จัก มาจากประสบการณ์ที่เคยเป็นครูได้แก่ คุณครูคนใหม่ คุณครูที่รัก และเรื่องอื่นๆ ได้แก่ นางกวัก สไบแพร เพชรน้ำหนึ่ง ประทีปบนทางเปลี่ยว จอมโจรมเหศวาร ชาติอมรินทร์ ไอ้เปี้ยว ฯลฯ นอกจากนี้ท่านยังเป็นนักเขียนบทละคร รวมถึงเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ ในนามปากกา แสงเพชร เสนีย์บดินทร์ อีกด้วย ผลงานภาพยนตร์ ที่หลายคนน่าจะคุ้นเคยกันดี ได้แก่ เจ็ดพระกาฬ รักข้ามคลอง อาจารย์โกย ผู้การเรือเร่ น.ส. เย็นฤดี หรือในนามปากกา พร น้ำเพชร อย่าง แม่แตงร่มใบ ลูกสาวกำนัน นางกวัก สวัสดีคุณครู

สำหรับ ‘คุณครูคนใหม่’ เรื่องนี้ เริ่มต้นด้วยฉากงานเลี้ยงอำลานักเรียนมัธยมปลายที่เรียนจบโรงเรียนประชาวิทย์ โดยครูระเบียบ ครูสาวใหญ่วัยสี่สิบเศษ ที่กำลังยืนมองภาพความรื่นรมย์ของบรรดาลูกศิษย์ที่ประสบความสำเร็จด้วยความปลื้มเปรมใจ โดยเฉพาะการปรากฏตัวของเด็กชายวัยรุ่นคนหนึ่งและบิดาของเขาที่เพิ่งก้าวเข้ามาในงานวันนี้ สันธาน และ สันติ ราชรังสรรค์!

ภาพนั้นเอง ทำให้เธอหวนคิดไปถึงเหตุการณ์ที่ผ่านมาเมื่อไม่กี่ปีก่อนได้อย่างแม่นยำ ชัดเจนในความทรงจำนั้น…

ครูระเบียบจำเป็นต้องลาออกจากราชการครูในโรงเรียนจังหวัดนครสวรรค์ เพราะมารดาวัยชราเริ่มป่วยและต้องมารักษาตัวที่กรุงเทพฯ ทั้งที่เธอรักความเป็นครูสุดหัวใจ ด้วยความช่วยเหลือของครูใหญ่และข้าราชการหลายท่านที่คุ้นเคยกันดี จึงติดต่อให้เธอมาทำงานเป็นครูเอกชน ที่โรงเรียนประชาวิทย์ ใกล้กับโรงพยาบาลที่แม่เธอรักษาตัวอยู่ โดยมีนายประชาเป็นเจ้าของโรงเรียน วันแรกที่เข้ามาสอน ครูระเบียบก็ได้เผชิญหน้ากับลูกศิษย์ที่ท้าทายเธอในทุกด้าน โดยมีสันติเป็นหัวโจก และมีสมุนอีกสี่คนของเขาคอยรวมหัวกันกลั่นแกล้งเธอ หนึ่งในนั้นก็คือลิ้นทอง ไอ้จอมกะล่อน ที่สันติไปพบในสลัมและเก็บมาชุบเลี้ยงเป็นเด็กในบ้าน โดยเลี้ยงให้เป็นลูกไล่ของเขาไปพร้อมกัน

สันติไม่ชอบหน้าครูระเบียบตั้งแต่แรก เพราะเธอไม่ยอมอ่อนข้อให้เหมือนกับครูคนอื่นๆ เมื่อเขาโดดเรียนไปเที่ยวเล่นเพื่อแสดงว่าไม่สนใจคำสั่งของเธอ กลับถูกเธอลงโทษให้อับอาย โดยไม่รู้เลยว่าครูระเบียบต้องเรียกพวกเขามาสอนเพิ่มเติมจนเย็นค่ำ เพราะเป็นห่วงไม่อยากให้สันติสอบตก แต่เขากลับพาลคิดว่า “ยายครูแร้งทึ้ง”คนนี้จงใจกลั่นแกล้ง และเขาต้องหาทางเอาคืนให้สาสมที่สุด!

สันติเป็นลูกชายเพียงคนเดียวของสันธาน และอนงค์ แต่เขาก็กำพร้ามารดาที่เสียชีวิตไปตั้งแต่ยังเด็ก ยิ่งเมื่อมีพ่อเป็นเจ้าของเงินกู้รายสำคัญที่นายประชาหยิบยืมมาพัฒนาโรงเรียน ก็ยิ่งทำให้เขาทะนงตัวว่าเป็นหนึ่ง โดยทุกคนต้องยอมลงให้ โดยไม่มีใครกล้าว่ากล่าวตักเตือน โดยมีสมุนทั้งมนูญ ประกอบ และลิ้นทอง คอยประจบสอพลอ และมีสันธาน ที่ตามใจลูกสุดชีวิตอีกด้วย

ครูระเบียบเพิ่งรู้ว่าเด็กที่เธอลงโทษไปด้วยเจตนาบริสุทธิ์ใจนั้นคือ สันติ ราชรังสรรค์ ลูกชายของสันธาน ราชรังสรรค์ มันทำให้เธอไม่คิดว่าโลกนี้ช่างกลมเหลือเกิน ในอดีตเมื่อยี่สิบปีก่อน ครั้งที่เธอเพิ่งจบครูกลับมาบรรจุที่นครสวรรค์ สันธานก็เป็นนิสิตรัฐศาสตร์ที่จบมาบรรจุเป็นปลัดอยู่ที่นั่นพอดี ทั้งคู่รู้จักกัน สนิทสนมกันและประทับใจ จนกลายเป็นความรัก แต่แล้วเมื่อสันธานต้องย้ายไปราชการที่เมืองตาก ความห่างเหินและความเข้าใจผิด ทำให้เขาพลาดพลั้ง มีความสัมพันธ์กับอนงค์ เพื่อนรักของครูระเบียบซึ่งอยู่ที่นั่นพอดี

ความฝันอันสวยงามสลายลงในพริบตา แต่ครูระเบียบก็ทำหน้าที่ครูของเธอต่อไปด้วยหัวใจอันเข้มแข็ง โดยไม่คิดว่าในวันหนึ่งข้างหน้า เธอจะต้องมาพานพบกับ สันธาน ราชรังสรรค์ อีกต่อไป แต่แล้วโชคชะตาก็ดลบันดาลให้เธอกลายมาเป็นครูของลูกชายเขาในอีกยี่สิบปีต่อมาโดยไม่คาดฝัน

สันธาน พ่อม่ายหนุ่มใหญ่ในวันนี้ เดินทางมาหานายประชา และอาละวาดที่ลูกชายเขาถูกลงโทษ เขาเข้าใจว่าครูระเบียบมีใจพยาบาทที่เขาทรยศความรักต่อเธอจนพาลมาลงที่ลูกของเขา แต่ครูระเบียบยืนยันว่าทุกอย่างที่เธอทำไปด้วยความถูกต้องปราศจากอคติ สันติถูกตามใจจนเคยตัว และอาจจะเสียอนาคต ถ้าหากว่าไม่มีใครคอยห้ามปรามหรือชี้นำไปในทางที่ถูกต้อง สันธานกลับไปด้วยความโกรธ เขารักลูกมากจนลืมความถูกต้อง และขู่กับนายประชาว่าถ้าไม่ไล่ครูระเบียบออกภายในอาทิตย์นี้ นายประชาต้องหาเงินกู้มาคืนให้หมด เพราะไม่เช่นนั้น จะไม่มีโรงเรียนประชาวิทย์อยู่อีกต่อไป!

ด้วยความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ที่ครูระเบียบนับถือ ได้รับปากว่าจะช่วยโดยให้หยิบยืมเงินมาแก้ปัญหานี้ก่อน นั่นยิ่งทำให้นายประชาและบรรดาครูในโรงเรียนประชาวิทย์ ต่างรู้ว่าถึงเวลาเสียทีที่พวกเขาจะไม่ยอมให้อำนาจเงินตราของสันธานมาอยู่เหนือความถูกต้องอีกต่อไป และในขณะเดียวกัน สันธานก็เริ่มครุ่นคิดถึงคำพูดของครูระเบียบ เมื่อเหตุผลอยู่เหนืออารมณ์ มันทำให้เขาคิดได้ และเริ่มมองเห็นเจตนาดีที่ครูระเบียบมีต่อลูกชายของเขา

ส่วนสหายของสันติเอง เมื่อได้เรียนหนังสือกับครูระเบียบก็เริ่มประทับใจ และรับรู้ว่าครูเองก็ต้องการช่วยเหลือพวกเขา หลายคนเริ่มลังเลใจที่จะทำตามสันติ โดยเฉพาะลิ้นทองซึ่งทำให้สันติโกรธมาก เขาลงโทษโดยการซ้อมลิ้นทองจนบาดเจ็บและไล่ออกจากบ้าน ครูระเบียบมาพบลิ้นทองในสภาพยับเยิน ด้วยความสงสาร และรู้ประวัติว่าลิ้นทองเคยเป็นเด็กสลัมมาก่อน จึงตัดสินใจช่วยอุปการะ ทำให้ลิ้นทอง ยิ่งซาบซึ้งน้ำใจของครูมากขึ้น จนนับถือไม่ต่างกับเป็นแม่ของตัวเอง

ลิ้นทองคอยปกป้องครูของเขา ยิ่งทำให้สันติชังน้ำหน้ามันและครูระเบียบมากขึ้น ซ้ำพ่อยังเข้าข้างครูระเบียบอีกด้วย มันทำให้เขาแค้นใจจนแทบกระอักเลือด บังเอิญเหลือเกินที่เขาพบบันทึกของพ่อในลิ้นชัก พ่อเขียนถึงความสัมพันธ์ที่เคยมีกับครูระเบียบในอดีต ทำให้เด็กหนุ่มผู้มีจิตอกุศล เริ่มวางแผนการ เพื่อจะทำลายชื่อเสียง และกำจัดเธอให้ออกไปจากโรงเรียนประชาวิทย์ขึ้นมาได้…

วันรุ่งขึ้นเขามาโรงเรียน และประกาศกับทุกคนว่า ครูระเบียบเคยเป็นเมียน้อยของพ่อเขามาก่อน พร้อมหลักฐานสมุดบันทึกของพ่อ ที่เขียนบรรยายความรักที่เคยมีต่อครูระเบียบในอดีต โดยเอามาอ่านและต่อเติมข้อมูลลงไปเอง เพื่อให้เด็กทุกคนเข้าใจผิด

ทุกคนต่างตกตะลึง มีทั้งผู้ที่หลงเชื่อและคลางแคลงใจ รวมถึงลิ้นทองด้วย แต่ครูระเบียบก็ไม่ได้ออกมากล่าวแก้ตัวใดๆ ทั้งสิ้น เธอไม่ต้องการหักหน้าลูกศิษย์ ที่กำลังหยิ่งผยองว่าสามารถทำร้ายเธอได้อย่างเลือดเย็น แต่แล้ว สันธานนั่นเองที่ปรากฏกายขึ้น เขาโกรธบุตรชายที่อกตัญญูและยังว่าร้ายต่อครูที่ปรารถนาดีต่อเขาอย่างบริสุทธิ์ใจเช่นครูระเบียบ สันธานบอกเล่าความจริงกับทุกคน เขาเคยรักครูระเบียบแต่มีเหตุการณ์บางอย่างมาทำให้ทั้งคู่ต้องเลิกรากัน แต่ทั้งเขาและเธอต่างก็บริสุทธิ์ใจไม่เคยสร้างเรื่องเสื่อมเสียเหมือนกับที่สันติกล่าวหา…

เมื่อความจริงปรากฏ สันติไม่ยอมรับผิดที่ต้องขอโทษครูระเบียบ เขาหนีออกจากบ้านเพื่อประชดพ่อ โดยไปอาศัยอยู่ที่บ้านเพื่อนในสลัม แต่ลูกคุณหนูอย่างเขาก็ไม่ชินกับความลำบาก เมื่อไม่มีเงิน และต้องเผชิญหน้ากับพวกอันธพาลทั้งหลายจนมีเรื่อง เขายิ่งแค้นใจครูระเบียบ จนในที่สุด เขาแสร้งทำเป็นกลับตัวกลับใจเข้ามาเรียนอีกครั้ง และเอามีดมาเพื่อจะทำร้ายเธอให้สาสม แต่ลิ้นทองสังเกตเห็นก่อน เด็กหนุ่มเข้ามาขัดขวางและต่อสู้จนแย่งมีดมาได้ ความโกรธที่เห็นสันติมาทำร้ายครูระเบียบที่เขาเคารพเหมือนแม่ตัวเอง ลิ้นทองต้องการปักมีดลงไปใส่ร่างของสันติให้สมแค้น

แต่ครูระเบียบก็เป็นฝ่ายเข้ามาขัดขวาง เธอเอาร่างตัวเองบังร่างสันติเอาไว้ จนได้รับบาดเจ็บแทน! สันธาน โกรธลูกชายจนตัดเป็นตัดตาย เขาไล่สันติออกจากบ้าน ในขณะที่เด็กหนุ่มเริ่มสำนึกผิด เขารับรู้ถึงอ้อมกอดของครูระเบียบที่ปกป้องเขาจากคมมีด ด้วยความเป็นห่วงใยอย่างแท้จริงโดยไม่คิดถึงตัวเธอเองเลยแม้แต่น้อย มันทำให้เขาหวนนึกถึงอ้อมกอดของแม่ที่เขาขาดมาตั้งแต่ยังเด็ก แม่อนงค์ที่ตายจากเขาไปตั้งแต่ยังไม่อาจจำความได้ เด็กหนุ่มตัดสินใจไปสารภาพผิดและมอบตัวกับตำรวจ ว่าเขาเป็นคนทำร้ายครูระเบียบเอง

ครูระเบียบแจ้งกับตำรวจว่าเป็นอุบัติเหตุ สันติและครูจึงได้ปรับความเข้าใจกัน บัดนี้เขาสำนึกผิดแล้ว แต่พ่อ เท่านั้นที่ยังไม่ให้อภัย ครูระเบียบจึงตัดสินใจให้สันติมาอาศัยอยู่ที่บ้านพักของเธอร่วมกับลิ้นทอง และที่นั่นเอง สันติได้พิสูจน์ตัวเองในอีกรูปแบบหนึ่ง เขาเปลี่ยนแปลงตัวเองเป็นสันติคนใหม่ และนับถือครูเหมือนแม่ เช่นเดียวกับมิตรภาพที่เกิดขึ้นอีกครั้งระหว่างเขา กับลิ้นทองที่มีแม่คนเดียวกัน คือครูระเบียบ

เรื่อง : คุณครูคนใหม่
ผู้เขียน : พร น้ำเพชร
สำนักพิมพ์ : บำรุงสาส์น
ปีที่พิมพ์ : 2510
เล่มเดียวจบ

สันธานห่วงลูกไม่น้อย แต่เขารู้ว่าบัดนี้สันติได้รับบทเรียนสำคัญในชีวิตที่จะเปลี่ยนแปลงความคิดของตนไปตลอดกาลแล้ว เมื่ออยู่ในมือของครูระเบียบ เขาเฝ้ามองดูลูกชายตัวเองอยู่เบื้องหลังโดยไม่ให้สันติล่วงรู้ เด็กหนุ่มตั้งใจเรียน และผลการเรียนของเขาก็ดีขึ้นเรื่อยๆ ตราบจนกระทั่งสามารถสอบเข้าเตรียมแพทย์ได้ เช่นเดียวกับลิ้นทอง ที่ต้งใจเล่าเรียนจนสอบเข้าเรียนนิติศาสตร์ได้เช่นกัน

ผลสอบมัธยมแปดประจำปีประกาศออกมาแล้ว และสันติจากโรงเรียนเอกชนเล็กๆ แห่งนี้ ก็สามารถสอบไล่ได้เป็นลำดับที่เก้าของประเทศ สันธานปรากฏกายขึ้น และอ้าแขนรับบุตรชายเพื่อแสดงความยินดี เขาบอกกับลูกว่าไม่เคยโกรธเกลียดเลยแม้แต่น้อย เด็กหนุ่มมองทั้งพ่อและครูระเบียบที่เป็นเสมือนแม่ของเขา เขาขอให้เธอเป็นแม่จริงๆ ที่จะดูแลเขาไปตลอด เพราะรับรู้ว่า ทั้งพ่อสันธานและครูระเบียบเองก็มีสายใยแห่งความรักที่ผูกพันกันมาโดยไม่เคยเลือนหาย

และเขานี่แหละที่จะเป็นผู้ช่วยเชื่อมสายสัมพันธ์นั้นให้กลับคืนมาอีกครั้ง…

ปัจฉิมลิขิต : นิยายเรื่องนี้ เคยเขียนในบล็อกแก๊ง สามปอยหลวง เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2558 ครับ