ศักดาพ่อพระ

บรรณาภิรมย์ โดย หมอกมุงเมือง คอลัมน์ที่อ่านเอาขอมอบความรื่นรมย์ให้กับผู้อ่านด้วยภาพปกสวยๆ และเนื้อเรื่องในแบบต่างๆ ของนักเขียนชั้นครูที่เคยผ่านมือ ผ่านตาและผ่านใจ เพื่อให้ทุกคนได้ร่วมรำลึกถึงผลงานของนักเขียนแต่ละท่านให้พอหายคิดถึงแม้เวลาจะผ่านไปแล้วเนิ่นนาน ภาพและตัวอักษรจะปรากฏให้เห็นอีกครั้งในยุคของการอ่านออนไลน์

‘ศักดาพ่อพระ’ นับเป็นนวนิยายภาคต่อของ ‘นางไพร’ ผลงานนวนิยายในยุคแรกของ สุวัฒน์ วรดิลก หรือที่นักอ่านคุ้นเคยกันดีในนามปากกา ‘รพีพร’ นักเขียนศิลปินแห่งชาติ เจ้าของผลงานที่หลายท่านรู้จักกันดีอย่าง ลูกทาส นางสาวโพระดก นางสาวอบเชย นางสาวทองสร้อย และ ภูตพิศวาส เป็นต้น และสำหรับใน ปี พ.ศ. 2566 นี้ นับเป็นวาระ 100 ปี ชาตกาลของท่านพอดี (14 กรกฎาคม 2466-15 เมษายน 2550) ผมจึงขอถือโอกาสนี้ นำ ศักดาพ่อพระ ผลงานนิยายหาอ่านยากอีกเรื่องหนึ่งของท่านมานำเสนอไว้ ณ ที่นี้ด้วยครับ

จากข้อมูลในเพจ พร่างเพชรในเกล็ดเพลง ได้กล่าวถึงนวนิยายและเพลง พ่อพระในดวงใจ ซึ่งขับร้องโดย คุณเพ็ญศรี พุ่มชูศรี ภรรยาของคุณสุวัฒน์ วรดิลก เอาไว้อย่างน่าสนใจว่า

คุณสุวัฒน์ วรดิลก (รพีพร) ได้ทำละครเวทีเรื่อง”นางไพร”แสดงที่เฉลิมนคร เมื่อปี พ.ศ. 2494 นำแสดงโดย สุรสิทธิ์ สัตยวงศ์-รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง มีเพลงเอกคือเพลง “เดียวดาย” ขับร้องโดย สุรสิทธิ์ สัตยวงศ์ อีกสองปีต่อมา (พ.ศ.2496) คุณสุวัฒน์ วรดิลก ได้ทำละครเรื่อง “ศักดาพ่อพระ” ซึ่งเป็นภาคจบของเรื่อง “นางไพร” แสดงที่โรงละครศรีอยุธยา สี่กั๊กพระยาศรี ในเรื่องนี้มีเพลงเอกของเรื่องชื่อ “พ่อพระในดวงใจ” ขับร้องโดยคุณเพ็ญศรี พุ่มชูศรี

คุณเพ็ญศรีตั้งใจขับร้องเพลงนี้มาก เพราะเพลงนี้คล้ายกับชีวิตจริงของท่าน ที่ได้มาพบกับคุณสุวัฒน์ วรดิลก ได้ทำงานร่วมกัน ฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆนานามาด้วยกัน คุณสุวัฒน์ วรดิลก จึงเป็นดัง “พ่อพระในดวงใจ” ในความรู้สึกของคุณเพ็ญศรี พุ่มชูศรี โดยแท้

คุณเพ็ญศรี พุ่มชูศรี ร้องบันทึกเสียงเพลง “พ่อพระในดวงใจ” 2 ครั้ง ครั้งแรกในปี พ.ศ.2496 ครั้งที่สอง ปี พ.ศ. 2509

สำหรับ นางไพร อันเป็นภาคต้นของนวนิยายเรื่องนี้ ผมขออนุญาตนำ ข้อมูลบางส่วนจากเพจ “หัวหยิกหยิบยก” ที่ได้เคยเขียนแนะนำนวนิยายเรื่องดังกล่าว (เรื่องที่ 54/2564) มาลงไว้ เป็นข้อมูลเบื้องต้น เพื่อให้ต่อเนื่องกับเนื้อหาของ ศักดาพ่อพระ อันเป็นภาคต่อ ไว้พอสังเขปดังนี้ครับ

เรื่องราวของผู้หญิงหนึ่งคน กับผู้ชายสามคนที่เข้ามาพัวพันในชีวิต สุดท้าย…เธอจะได้คู่ครองกับผู้ใด  มีทั้งผู้ที่สมหวัง มีผู้ผิดหวัง และมีผู้เสียสละ

คนึงนิจ เป็นสาวบ้านไพรที่มีแต่คนคอยหมายปองโดยเฉพาะ…ทศ ลูกชายคนเดียวของผู้มั่งคั่งในละแวกนั้นแม้ทศจะมีรูปไม่งาม แต่มีนิสัยเกเร ทำให้เธอไม่เคยสนใจจนเธอได้เจอกับ…จักร คนต่างถิ่นซึ่งเป็นเพื่อนของคนที่สนิทกับครอบครัวเธอ

จักรต้องกลับไปเรียนต่อ จึงสารภาพรักกับเธอ แต่…เธอนั้นทั้งฉลาดและถือตัว ไม่หลงคารมง่ายๆ

ใครจะมาจริงจังกับคนจน คนบ้านป่าเช่นเธอ เธอจึงยังไม่รับคำรักที่ฝากไว้ แล้วให้เวลาเป็นเครื่องพิสูจน์ว่าจักรนั้นรักเธอจริง!!

ในระหว่างที่นั้น เธอได้พบกับศักดานายอำเภอหนุ่มรูปงาม และยังดูภูมิฐานกว่าจักร ศักดาสนใจเธอเช่นกัน แต่เขาก็ได้แต่เก็บงำคำว่ารักไว้ในใจ คอยช่วยเหลือและอยู่ใกล้เธอไม่เว้นวัน

เธอนั้นก็รู้หัวใจตัวเองดีว่าเป็นของใคร

++++++++++++++++++++

สมการรักของชายหนุ่มสามคน ได้บทสรุปลงในตอนท้ายของ นางไพร เมื่อ คนึงนิจ วราคม หรือนิจ ได้ตัดสินใจแต่งงานใช้ชีวิตร่วมกับ จักร บรรลือ ลูกชายเศรษฐี ท่ามกลางความขัดแย้งของผู้เป็นบิดาและมารดา ยกเว้นแต่คุณหญิงบรรลือลักษณ์กรกิจผู้เป็นย่า ที่สนับสนุนความรักของคนทั้งคู่

และหลังจากนั้น นิจได้พานางประคองผู้เป็นมารดามาอาศัยอยู่ด้วยกัน โดยศักดา นายอำเภอหนุ่ม ก็ได้ยอมรับความเป็นผู้แพ้ในความรักครั้งนี้อย่างสุภาพบุรุษ และเรื่องราวของ ศักดาพ่อพระ ก็เริ่มต้นขึ้น

คนองเดช น้องชายผู้พิการของนิจ ได้แวะมาหาเธอกับมารดาที่พระนคร คนึงนิจในเวลานี้กำลังตั้งครรภ์ได้สี่เดือนเศษแล้ว และครองรักกับจักรอย่างมีความสุขในคฤหาสน์ของเขา

ส่วนคนองเดชในเวลานี้เองก็มีฐานะเงินทองร่ำรวยขึ้น เนื่องจากเคยช่วยชีวิตนายโกเย ชาวญี่ปุ่นที่พี่น้องเคยให้ที่พักหลบภัย และเมื่อสงครามเสร็จสิ้นลง ก่อนเดินทางกลับญี่ปุ่น โกเยก็ได้มอบทองคำให้กับคนองเดชเอาไว้ เขาได้ซื้อบ้านที่ฝั่งธน และต้องการพามารดาไปอาศัยอยู่ด้วย เพราะรู้ดีว่า ที่นี่นอกจากจักรแล้ว ทั้งเจ้าคุณเรืองพจน์พิสิต และคุณหญิงสาย บิดามารดาของจักร ที่วางแผนจะทำลายชีวิตครอบครัว เพราะรังเกียจผู้หญิงอย่างนิจ จนไม่อาจยอมรับเธอให้เป็นสะใภ้ได้

เรื่อง : ศักดาพ่อพระ

ผู้เขียน : สุวัฒน์ วรดิลก

สำนักพิมพ์ : รวมสาส์น

ปีที่พิมพ์ : 2496

เล่มเดียวจบ

ข่าวคราวของศักดา ที่บัดนี้ได้ล้มเจ็บลง และเขากำลังจะตัดสินใจย้ายงาน จากงานปกครอง ไปยังอีกกระทรวงหนึ่ง ทำให้นิจเกิดความสงสาร จนตัดสินใจที่จะตามน้องชายไปเยี่ยมศักดายังสวนส้มของเธอที่ด่านเกวียน โคราช จึงเป็นจังหวะให้คุณหญิงสายชักนำอ้อย หรือเกศวดี หญิงสาวผู้เป็นญาติห่างๆ ของเธอ ให้เข้ามาใกล้ชิดกับจักร ในจังหวะที่เขาเองก็มีความหวั่นระแวงต่อผู้เป็นภรรยากับศักดา นายอำเภอหนุ่มที่เคยมาติดพันภรรยาของเขาในอดีตอีกด้วย

ที่บ้านละลม ด่านเกวียน นั่นเอง นิจได้พบกับศักดาในสภาพผ่ายผอม และเด็กทารกชื่อน้องอู๊ด แต่แรกหญิงสาวเข้าใจผิดว่าเขาแต่งงานจนมีลูกแล้ว แต่มาทราบภายหลังว่า น้องอู๊ดเป็นลูกของทศกับกุหลาบ ที่ภายหลังกุหลาบต้องคดีติดคุก ด้วยความเมตตาสงสาร ศักดา จึงรับอุปการะเด็กทารกน้อยผู้นี้ไว้กับตัวเอง

การเดินทางมาเยี่ยมศักดา ยิ่งสร้างรอยร้าวให้เกิดกับครอบครัวของจักรและนิจสมความตั้งใจของคุณหญิงสาย ยิ่งเมื่อเห็นเขาติดใจเกศวดีที่เป็นเด็กสาวแสนสวย และทายาทของหม่อมเจ้าอมรฤทธิ์พิลาส ผู้มั่งคั่งและมากยศศักดิ์ และท้ายสุดเมื่อนิจแท้งลูก ภายหลังทำให้ทั้งคู่หวนกลับมาคืนดีอีกครั้ง สร้างความผิดหวังให้คุณหญิงสายเป็นอย่างมาก

หากเป็นเพราะความโลเลในใจของจักรนั่นเอง ทำให้เขา หาทางกลับมาสานสัมพันธ์กับ เกศวดี อีกครั้ง แต่แล้วก็เกิดอุบัติเหตุไม่คาดฝัน ทำให้เกศวดีกลายเป็นคนพิการ ซึ่งด้วยมโนธรรมที่ยังมีอยู่ทำให้จักรตัดสินใจหย่าขาดจากนิจ และแต่งงานกับเกศวดี เพื่อรับผิดชอบชีวิตของหญิงสาวผู้นั้น

++++++++++++++++++++++

ศักดาเดินทางมาเป็นพ่อเมืองที่จังหวัดเชียงใหม่ เขาได้รู้จัก พิมพ์มาศ พัฒนสิริ ครูสาวแสนสวยที่เธอเองก็ประทับใจในความเป็นสุภาพบุรุษของเขาด้วยเช่นกัน ในห้วงเวลาของการทำงานที่นั่น ทำให้ศักดาเริ่มมองเห็นความดีความงามในตัวของพิมพ์มาศด้วยเช่นกัน

พิมพ์มาศมีธรรมนูญ เพื่อนของศักดา มาติดพันอยู่หลายปี ธรรมนูญเองก็หลงคิดไปเองว่า พิมพ์มาศก็มีใจชอบพอรักใคร่กับเขา จนถึงกับขอร้องศักดาให้ช่วยเป็นพ่อสื่อทาบทามเธอให้กับเขาด้วย

ศักดายอมทำตาม เพราะเข้าใจผิดว่าพิมพ์มาศมีใจให้กับธรรมนูญ แม้จะอดเป็นห่วงหญิงสาวไม่ได้ เนื่องจากธรรมนูญเป็นชายหนุ่มเจ้าชู้ คบหาหญิงสาวมากหน้าหลายตาอยู่ไม่น้อย แต่แล้ว เขาก็ได้ทราบความจริงจากเธอว่า พิมพ์มาศไม่ได้รักธรรมนูญเลยแม้แต่น้อย และเมื่อนั้นเอง ศักดาจึงเริ่มประจักษ์ในหัวใจอันบริสุทธิ์ของหญิงสาวที่มีต่อเขา!

ช่วงเวลาที่ความรักครั้งใหม่กับพิมพ์มาศกำลังจะผลิบานนั้นเอง นิจได้เดินทางมาหาเขาที่เชียงใหม่ และบัดนี้เธอเป็นอิสระจากจักรแล้ว เช่นเดียวกับกุหลาบที่ออกมาจากคุกหลังพ้นโทษ ทั้งสองสาวเองต่างก็มีใจให้กับศักดาผู้มีหัวใจอันงดงาม ในความรักของหญิงสาวทั้งสามที่มีต่อศักดานี้ ใครกันเล่าจะเป็นผู้ชนะอย่างแท้จริง?

การมีครอบครัวอาจเป็นได้ทั้งสวรรค์และนรก ปัญหาจึงอยู่ที่การเลือกของเขาว่าจะควรได้หญิงชนิดไหน คนใดจึงจะเหมาะ แต่นั่นเป็นข้อคิดภายหลังที่เราคิดว่า จะมีหรือยังต่างหาก

+++++++++++++++++++++++++

ด้วยเหตุนี้เองทำให้พิมพ์มาศรู้สึกว่าเธอเองควรจะเป็นฝ่ายเสียสละ ถอยออกไปจากเขา ผู้เคยมีนิจอยู่ในหัวใจมาก่อน ทั้งที่หัวใจของตัวเองก็เจ็บปวดร้าวรานด้วยความรัก…

แต่เมื่อนิจได้รู้เรื่องนี้เข้า ทำให้เธอยอมเป็นฝ่ายเดินจากมาเอง พร้อมจดหมายทิ้งไว้ให้ศักดาได้รับรู้ความรู้สึกที่แท้จริงของเธอ

จริงอยู่ในด้านความรัก เราอาจไม่แคร์ใคร เราอาจทำตัวของเราอย่างที่ความอิสระใจของเราจะบันดาล เราไม่กลัวการนินทาว่าร้าย แต่ชีวิตนิจกำลังกลัว… การทำให้หัวใจคนอื่นชอกช้ำ

ยังมีผู้ที่คุณรักและคุณเองก็ชอบเขามาก หากว่าไม่มีนิจขวางกลางคัน คุณก็รักเขาจริงจังเหมือนรักนิจ แต่อำนาจความดีแห่งน้ำใจรักของคุณโดยแท้ที่ไม่ยอมเห็นใครอื่นดีเท่านิจ ดังนี้คุณไม่ทำผิด แต่นิจต่างหากที่ไม่ควรพาตัวของตัวมาให้ความสำนึกเก่าๆ ของคุณมีพิษสงขึ้นอีก

ชีวิตนิจ ได้รับการเสียสละในเรื่องรักแล้ว ครั้งนี้ ถ้าจะเกิดเสียสละให้คนอื่นเขาบ้าง คงไม่มีคนสาปแช่งเท่ากับแสดงความเห็นแก่ตัวในเรื่องรักซ้ำอีก นิจจึงขอลาคุณ…

+++++++++++++++++++

เช่นเดียวกับกุหลาบที่แอบรักศักดา หากภายหลังเมื่อเธอรู้ว่าไม่มีโอกาสเอาชนะหัวใจเขาได้สำเร็จ กุหลาบก็ตัดสินใจแต่งงานกับธรรมนูญ ที่อกหักจากพิมพ์มาศมาแล้วเช่นกัน

ในบทอวสานของ ศักดาพ่อพระ แม้จะไม่ได้มีบทสรุปชัดเจน ถึงการตัดสินใจของศักดาต่อพิมพ์มาศก็ตามที แต่ก็ทำให้ผู้อ่านเห็นว่า ในท้ายที่สุด ทั้งสองคนต่างก็มีความหวังอันเรืองรองที่จะได้ใช้ชีวิตร่วมกัน

ปัจฉิมลิขิต : สำหรับเรื่อง นางไพร อันเป็นเรื่องราวของนิจนั้น ผมเคยเห็นสำนักพิมพ์รวมสาส์นนำมาจัดพิมพ์ครั้งที่สอง แต่ ศักดาพ่อพระ ที่เป็นภาคต่อนั้น ไม่เคยเห็นฉบับพิมพ์ครั้งต่อมาเลย และภาพปกของนิยายทั้งสองเรื่องนี้เป็นฉบับพิมพ์ครั้งแรก โดยที่ปกเรื่อง นางไพร นำมาจากเว็บไซต์ ร้านหนังสือคอลเล็กทิเบิลไอเทมส์ไทยแลนด์ ส่วนปกเรื่อง ศักดาพ่อพระ นำมาจากร้านหนังสือของพี่ชาญโค ซึ่งต้องขอขอบพระคุณไว้ ณ ที่นี้ด้วยครับ